آثار و اشکال توافق بر صلاحیت دادگاه منتخب و سلب صلاحیت در حقوق ایران و قراردادهای بین المللی

اگر چه بر اساس اصل آزادی اراده در مورد شرط انتخاب قانون حاکم کم و بیش اتفاق نظر وجود دارد ولی در مورد اعتبار انتخابدادگاه معین برای رسیدگی به دعاوی طرفین، به قوانین کشور مورد توافق بستگی دارد. هدف از شرط انتخاب مرجع رسیدگی اعطایصلاحیت انحصاری به دادگاه منتخب و جلوگیری از اعمال صلاحیت دادگاههای دیگر برای حل و فصل اختلافات قراردادی است کهمی تواند بصورت شرط ضمن عقد در قراردادها پیش بینی گردد. امروزه توافق در مورد دادگاه صالح از نظر صلاحیت بین المللی امرپذیرفته و مرسوم است امری که در حقوق دادرسی مدنی ایران پدیده ای بدیع محسوب می شود. هر چند در ابواب فقه مباحثخاصی درباره تعارض قوانین و یا تعارض دادگاه ها نمی توان یافت ولی اگر دو نفر با توافق نزد قاضی رفتند، یکی از آنها حق عدولندارد و انتخاب قاضی در اختیار طرفین است. صلاحیت مبتنی بر توافق که در حقوق اتحادیه اروپا و ایالات متحده پذیرفته شده است،در حقوق ایران فقط در قانون حمایت خانواده تصریح شده است هر چند عده ای از حقوقدانان اعمال حاکمیت اراده در صلاحیتقضایی را مغایر با نظم عمومی می دانند ولی در خصوص اعتبار سلب صلاحیت توافقی از دادگاه های ایران تردیدهایی وجود دارد.

کلیدواژه ها:

دادگاه منتخب ، صلاحیت توافقی ، آزادی اراده ، سلب صلاحیت