مطالعه سیالات درگیر و بررسی ژنز کانسار زوزن در جنوب غربی شهرستان خواف (شمال شرق ایران)

منطقه زوزن در ۸۰ کیلومتری جنوب­شرقی شهرستان تربت­حیدریه و  در قسمت شمالی بلوک لوت واقع شده است؛ قدیمی­ترین سنگ­های منطقه شامل استارولیت­شیست، گارنت مسکویت شیستو سنگ­آهک­های دگرگون شده به سن پالئوزوئیک می­باشند هم­چنین توده­های نفوذی عمیق و نیمه­عمیق مربوط به پالئوسن سیمای عمده محدوده را تشکیل می­دهند. توده­های نفوذی به شدت دگرسان شده­اند و زون­های دگرسانی مختلف در آن­ها دیده می­شود. زون­بندی دگرسانی­ها در منطقه شامل دگرسانی­های پروپلیتیک، آرژیلیک، کوارتزسرسیت، پیریت و اسکارنی شدن و ترکیبی از این موارد می­باشد. براساس ترکیب کانی­شناختی و پذیرفتاری مغناطیسی زیاد (به طور متوسط حدود  SI ۵-۱۰×۵۰۰)، توده­های نفوذی منطقه مربوط به سری مگنتیت (نوع اکسیدان) و از گرانیت­های نوع I هستند. به نظر می­آید وجود سیستم دگرسانی گسترده و مناسب، حضور توده­های نیمه­عمیق همچون توده­های مونزونیتی، کوارتز مونزونیتی، دیوریتی و کوارتز دیوریتی، الگوی کلی تکتونیکی و زمین­شناختی و سری ماگمایی در غرب زوزن موید وجود یک سیستم اپی­ترمال در این محدوده می­باشد، هم­چنین نتایج مطالعات ژئوشیمیایی بر روی داده­های این محدوده، برای عناصر طلا، مس، نقره، سرب و روی ناهنجاری­های متعددی را شناسایی و معرفی نموده­اند. هدف از این پژوهش بررسی ژنز و خاستگاه کانی­زایی و مطالعات سیالات درگیر در منطقه زوزن می­باشدکه برای انجام آن تعداد سه نمونه از رگه های کلسیتی موجود در واحدهای ولکانیکی محدوده تهیه گردید که بعد از تهیه مقاطع دو بر صیقل در آزمایشگاه کانی­شناسی مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران مورد مطالعه قرار گرفتند. با توجه به نتایج این مطالعات می­توان عنوان نمود که سیالات در محیط­هایی با فشار پایین و با میزان شوری کم به وجود آمده­اند و دارای چگالی پایینی نیز می­باشند، هم­چنین برای تعیین منشا میان­بارهای سیال از نمودار دمای همگن شدن در برابر شوری استفاده گردید، این مطالعات منشا این میان­بارها را سیالاتی با منشا دگرگونی و جوی مشخص کرده است که این امر با توجه به شرایط کانسار و هم­چنین میزان شوری پایین و دمای همگن­شدگی متوسط این میان­بارها قابلت توجیه می­باشد. با توجه به تمامی مطالب گفته شده در مورد کانسار زوزن می­توان این کانسار را بخشی از حاشیه یک توده پورفیری دانست که در اثر نفوذ آپوفیز­هایی از توده اصلی باعث ایجاد کانه­زایی و هم­چنین پدیده اسکارن در مجاورت سنگ­های آهکی موجود در منطقه مورد مطالعه گشته است.

کلیدواژه ها:

سیال درگیر ، ژنز ، رگه کلسیت ، زوزن ، خواف