بررسی و مدیریت سوانح طبیعی و بلایای احتمالی ناشی از شکست سد شفارود

سوانح و بلایا در حقیقت رخدادهایی طبیعی یا انسان ساخت هستند که به دلیل بروز ناگهانی از دایره ی کنترل بشر خارج شده و با توجه به پتانسیل ویرانی موجب بروز خسارات جانی و مالی می شوند. سیل از مهمترین این سوانح می باشد که نسبت به زمین لرزه قابلیت مدیریت بیشتری را پیش از وقوع دارد. از طرفی جمع اندیشی و تبادل نظر و ارایه ایده ها در جهت حل چالش های صنعت آب کشور خصوصا مقوله سیل بسیار حایز اهمیت می باشد. با توجه به اینکه فواید بسیار زیاد حریم و بستر رودخانه ها و نقش حیاتی آن در زندگی باعث شده تا بشر از دیرباز خسارات سیل را بپذیرد، لذا موضوع مدیریت سوانح طبیعی بویژه مبحث سیل از جایگاه خاصی برخوردار است. با توجه به وجود گسل های فعال در منطقه ی مورد مطالعه و قرار گرفتن محور سد شفارود در محدوده ی بین گسل آستارا و شالم، محور سد دارای خردشدگی شدیدی به ویژه در دامنه ی چپ خود می باشد، به نحوی که باعث یک زمین لغزش در این محدوده گردیده است. خردشدگی و هوازدگی ایجاد شده در اثر این فرایند میزان پایداری توده ی سنگی را در دامنه ی چپ، بسیار کاهش داده است ویک خطر بالقوه زمین لغزش به داخل دریاچه ی سد را ایجاد کرده است، لذا بررسی این فاجعه از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله با بررسی ساختگاه سد شفارود و مطالعه سوابق سوانح طبیعی در منطقه و ارزیابی خسارات احتمالی وارده، طرح های مدیریت بحران، کنترل هوشمند و سیستم های هشدار مورد بررسی قرار گرفته و با ارایه آنالیز اقتصادی – زیست محیطی، برنامه هایی در چند سطح کیفی و کمی جهت بهینه سازی مدیریت بحران در منطقه پیشنهاد شده است.

کلیدواژه ها:

مدیریت سوانح طبیعی ، خسارات احتمالی ، زمین لغزش ، مدیریت بحران ، آنالیز اقتصادی - زیست محیطی