معرفی شیوه مناسب مدیریت مراتع عشایری

مدیریت مرتع بر اساس پروانه های چرا از سال ۱۳۲۰ شروع و بعد از ملی شدن جنگلها و مراتع کشور با مصوبه ای از هئیت وزیران دریافت پروانه توسط بهره برداران ذیحق الزامی شده است. ولی به نظر می رسد صدور پروانه ها در بهبود وضعیت مراتع چندان موثر نبوده است . لذا بر آن شدیم این قضیه را از دیدگاه کمی گزارش نماییم. بدین منظور تحقیقی از نوع توصیفی- پیمایشی، روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی و ابزار سنجش پرسشنامه بر اساس مقیاس پنج گزینه ای طیف لیکرت انجام دادیم. جامعه آماری ما را عشایر منتخب استانهای چهارمحال و بختیاری- خوزستان، تهران و اردبیل تشکیل دادند. روایی ابزارتحقیق با استفاده ازدیدگاه جامعه عشایری و کارشناسان منابع طبیعی و پایایی آن بر اساس نتایج ضریب آلفای کرونباخ ./۸ تعیین شد. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان ۱۴۶ پاسخگو مشخص و برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار Spss ۲۲ و آزمونهای توصیفی و آزمون ناپارامتری کروس کال والیس استفاده گردید. نتایج حاصل در خصوص اکثر گویه ها معنی دار نشان داد، در مقایسه بین ۹ شیوه مدیریتی مختلف، ،%۳۷ عشایر مدیریت خانوادگی و انفرادی و % ۲۴/۵ مدیریت مشارکتی را ترجیح دادند. میزان علاقه آنان به مدیریت مشارکتی مراتع در حد زیاد اعلام گردید. وضعیت مراتع قبل از ملی شدن (قبل از سال ( ۱۳۴۲ خوب ارزیابی گردیده و شیوه کوچ ماشینی را ترجیح دادند. فقط % ۲۰ از پاسخگویان حضور ماموران حفاظتی در هر دو قطب را تایید کردند. میزان موفقیت دولت در مدیریت بهینه مراتع را کم و در اعتقاد به توانایی خود در مدیریت مراتع بدون کمک دولت، اختلاف نظر داشتند. لذا به نظر می رسد، وجود مستندات قانونی در کنار میزان بالای علاقه مندی عشایر به شرط تعریف چارچوب تحقیق شده، بتوانند زمینه حفاظت مشارکتی از عرصه ها ی ملی را فراهم نمایند.

کلیدواژه ها:

ارزیابی کمی ، مدیریت مراتع ، بهره برداران عشایری