بررسی اقدامات بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز در بحرانهای ارزی چهارگانه بعد از انقلاب اسلامی

نرخ ارز همواره از مهمترین متغیرهای اقتصادی بوده است که علاوه بر ایجاد اثرات بر سایر متغیرهای اقتصادی مانند تورم، نرخ رشد اقتصادی، نرخ سرمایهگذاری و نرخ اشتغال، نوعی متغیر انتظاری در اقتصاد ایران نیز می باشد. عوامل مختلفی بر تغییرات نرخ ارز موثرند که از آن جمله میتوان به تغییرات در حجم نقدینگی و نرخ تورم اشاره داشت. در صورت انباشت عدم تعادل های موجود در متغیرهای اقتصادی و عدم تعدیل نرخ ارز، بحران ارزی ایجاد خواهد شد. در طی دهه های گذشته نرخ ارز در اقتصاد ایران، متناسب با تغییرات سایر متغیرهای اقتصادی تعدیل نشده است، از طرفی به علت شرایط ویژه اقتصادی، سیاسی پس از انقلاب اسلامی، شوک های خارجی قابل توجهی به اقتصاد ایران اصابت کرده و سبب بروز بحرانهای ارزی شده است. برخی از شرایطی که موجب نوسانات نرخ ارز شده ناشی از عوامل بیرونی مانند تحمیل تحریمهای اقتصادی، محدودیت در صادرات کالا و فراورده های نفتی و قطع دسترسی ایران به بازارهای پولی و مالی بین المللی بوده است ولی برخی عوامل از ضعف عملکرد و نظارت بانک مرکزی و نهادهای نظارتی ناشی شده است. جمهوری اسلامی ایران همواره با بحرانهای ارزی در طی سالیان مختلف روبهرو بوده است که از آن بحرانهای ارزی میتوان به چهار بحران رخ داده طی سالهای ۷۴-۷۳ ، ۷۸-۷۷ و ۹۱-۹۰ و ۹۶-۹۷ اشاره کرد. بررسی عملکرد بانک مرکزی در مواجه با بحران و ارزیابی آن در کاهش و یا مهار اثرات بحرانهای ارزی در بخشهای مختلف اقتصاد میتواند تصویری روشن از عملکرد نهاد ناظر بر بازار ارز کشور فراهم آورد.

کلیدواژه ها:

ارز ، بحران ارزی ، بانک مرکزی ، مدیریت بازار ارز