بررسی مولفه های معماری در مساجد معاصر ایران: رویکردها و روش ها

از اوایل دوره قاجار در پی تحولات سیاسی، اقتصادی و مذهبی، همچنین توجه به مدرنیسم  پس از گسترش آن در غرب، به تدریج خصوصیات معماری ایرانی به تقلید از غرب تغییر کرد و رویکردهای مختلفی در معماری معاصر ایران ایجاد شد. بنای مساجد به عنوان یک عنصر شاخص در کالبد شهری در انعکاس رویکردها و روش­های معماری نقش اساسی را ایفا می­کند و همواره مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با بیان؛ توصیفی- تحلیلی، ضمن تببین مواردی چون؛ ویژگی­ها و مولفه­های معماری مسجد (معنا و مفهوم، خوانایی، نوآوری، سلسله مراتب و ...) و رویکردهای معماری مساجد، به بررسی شکل­گیری سه نمونه از مساجد معاصر ایران( مسجد الجواد، مسجد فولاد شهر، مسجد دانشگاه شهید چمران) در چارچوب موارد مذکور می­پردازد. پس از تجزیه و تحلیل نمونه­های موردی، در نهایت می­توان گفت رویکردهایی در مسیر نوگرایی مساجد معاصر و در جهت انطباق با معماری سنتی موفق بوده­اند، که به اصول و معیارهای سنتی مساجد مانند؛ ساختار کلی حجم، مولفه­های معماری و ماهیت کلی مصالح سنتی پایبند بوده­اند و با تغییرات در تزئینات و استفاده از مصالح جدید و نوآوری در عناصر کالبدی به ارتقای عوامل یاد شده نه جایگزینی آنها پرداخته­اند به گونه­ای که زبان معماری گذشته را برای پاسخ دادن به نیازهای معاصر سازگار کند.

کلیدواژه ها:

سنتی ، نوگرا ، مولفه های معماری ، رویکردهای معماری ، مساجد معاصر ایران