ارزیابی اثر سطوح زئولیت بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک ارقام برنج (Oryza Sativa L.) در منطقه میانه

آزمایش در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ در روستای آچاچی میانه به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح تنش (a۱: بدون تنش (غرقاب) و a۲: دور آبیاری هر ۱۰ روز (از مرحله شروع پنجه­زنی)، a۳: دور آبیاری ۲۰ روز (از شروع پنجه زنی)؛ زئولیت در دو سطح (b۱: عدم کاربرد (شاهد)؛ b۲: ۱۰ تن در هکتار) و ارقام در چهار سطح (c۱: شاه پسند ؛ c۲: طارم محلی ؛ c۳: CT۱۳۳۸۲-۸-۳-M و c۴: سنگ جو) بود. ترکیب غرقاب در کاربرد زئولیت در رقم CT۱۳۳۸۲-۸-۳-Mبا میانگین ۹/۵ تن در هکتار بیشترین و ترکیب ۲۰ روز یک بار در عدم کاربرد زئولیت در رقم شاه پسند با میانگین ۰۶/۱ تن در هکتار کمترین عملکرد دانه داشت. بیشترین میزان انتقال مجدد ماده خشک از اندام هوایی هنگامی به دست آمد که رقم سنگ جو تحت سطح هر ۱۰ روز یک بار آبیاری در عدم کاربرد زئولیت قرار گرفت (۸۱۶ کیلوگرم در هکتار) و با افزایش مصرف زئولیت از سهم انتقال مجدد در عملکرد شلتوک کاسته شد. سایر برگ­ها در مقایسه با سایر اندام­ها (برگ پرچم و ساقه)  نقش اصلی را در انتقال مجدد ماده خشک به دانه ها ایفا کرده و میزان آن بسته به ژنوتیپ و شرایط محیطی از ۴۵/۳-۶۳/۱۴ درصد متغیر بود. ساقه­ها در انتقال مجدد ماده خشک به دانه از سایر اندام­های هوایی کمتر بوده بین ۵/۲ -۷/۱۶ درصد بود. درمجموع به نظر می­رسد که انتقال مجدد ماده خشک از اندام­های هوایی ژنوتیپ­های برنج نقش مهمی در پر کردن دانه دارد.

کلیدواژه ها:

تنش ، زئولیت ، عملکرد و اجزای عملکرد ، انتقال مجدد ماده خشک