بررسی اثر کاربامازپین بر تکوین غدد جنسی موش های صحرایی ماده

چکیده: زمینه و هدف: کاربامازپین یکی از داروهای موثر در درمان صرع می باشد و استفاده از آن همراه با اثرات تراتوژنیک است. هدف این مطالعه بررسی اثر کاربامازپین بر تکوین غدد جنسی موش صحرایی ماده می باشد.  روش بررسی: در این مطالعه تجربی۶۰ سر موش صحرایی باردار به ۲ دسته تقسیم شدند که هر دسته شامل گروه های کنترل، شم، دوزهای ‎ mg/kg۱۰، ۱۵ و ۳۰ داروی کاربامازپین بودند. تمامی تزریق ها به صورت درون صفاقی در روزهای ۱۸-۱۴ بارداری (تکوین جنینی غدد جنسی)، و در روزهای ۱۰-۰ پس از تولد (تکوین پس از تولد غدد جنسی) انجام شد. به زاده های هردو گروه اجازه داده شد تا به سن ۷ هفته برسند. سپس تخمدان راست آنها خارج و مورد رنگ آمیزی بافتی هماتوکسیلین و ائوزین قرارگرفتند . داده ها با استفاده از آنالیز آماری یک و دوطرفه ANOVA و آزمون تعقیبی‎ ‎Tukeyتجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاصل نشان می دهد که استفاده از کاربامازپین سبب افزایش تعداد اووسیت های اولیه و کاهش تعداد اووسیت های ثانویه، فولیکول گراف و جسم زرد می گردد. در مقایسه بین گروه های تکوین جنینی و پس از تولد، مشاهده می شود که تعداد اوسیت های اولیه فقط در دوز‎ mg/kg ۳۰ تکوین جنینی افزایش معنی داری در سطح (p<۰.۰۰۱‎) نسبت به تکوین پس از تولد داشته است. تعداد اووسیت های ثانویه در تمامی دوزهای تیمار شده تکوین جنینی در سطح (p<۰.۰۱‎) کاهش معنی داری را نسبت به تکوین پس از تولد نشان می دهد. همچنین مشاهده می شود که تعداد فولیکول-های گراف و جسم زرد در گروه های تیمار شده تکوین جنینی کاهش معنی داری در سطح (p<۰.۰۰۱‎) را نسبت به تکوین پس از تولد در تمامی دوزها دارد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که مصرف کاربامازپین در طی مراحل ارگانوژنز می تواند اثرات منفی بر غدد جنسی ماده اعمال کند. بنابراین به نظر می رسد که غدد جنسی حساسیت زیادی نسبت به کاربامازپین داشته و این حساسیت وابسته به دوز می باشد.  

کلیدواژه ها:

Carbamazepine ، Female gonads ، Fetal development ، Postnatal development ، Rat ، کاربامازپین ، غدد جنسی ماده ، تکوین جنینی ، تکوین پس از تولد ، موش صحرایی