شواهد و پیامدهای رویداد سیل در ایران از پیش از تاریخ تا کنون

سیل یک رویداد مخرب است که هم به علل طبیعی و هم به دلیل مدیریت نادرست عوامل انسانی رخ می دهد. در دوره های تغییر اقلیم، عمدتا به دلیل بارش های حدی، سیلاب های ویران گری اتفاق افتاده اند، به طوری که منجر به خسارات و زیان های اقتصادی سنگین، آوارگی، مهاجرت ، شیوع بیماری های همه گیر و مرگ ومیر بسیاری از مردم شده اند. پژوهش های روان شناختی مرتبط با گرمایش کنونی زمین نیز نشان دهنده بروز و یا تشدید اختلالات روانی پس از وقوع این رویداد طبیعی هستند. در این پژوهش به منظور روشن تر شدن ابعاد گوناگون رخداد سیل، پیامدهای ناگوار اقتصادی، اجتماعی و سلامتی آن مورد بررسی قرار گرفته است. هم چنین، با بهره گیری از پژوهش های دیرین اقلیم، باستان شناسی و تاریخی، نمونه هایی از این رویداد که تاثیرات مخرب گسترده ای به جا گذاشته اند، ارایه شده اند. گردآوری رویدادهای وقوع سیل از اسناد تاریخی و یافتن شواهد سیلاب در بین لایه های فرهنگی محوطه های باستانی در کنار پژوهش های دیرین اقلیم، می تواند نتایج دقیق تری از شرایط اقلیمی و محیطی گذشته حاصل نماید. در بررسی های رسوب شناسی محیطی برخی از محوطه های باستانی ایران، شواهد وقوع سیلاب های سهمگینی متعلق به اواسط و اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد یافت شده است و در کتب تاریخی دوره اسلامی نیز برخی از این رخدادها گزارش شده اند. این وقایع با دوره های تغییر اقلیم گرمایش قرون وسطی و عصر یخبندان کوچک هم زمانی دارند و در ایران بیش تر به دلیل بارش های حدی و طغیان رودخانه ها و مسیل ها رخ داده اند. درنتیجه، اگر پیشگیری و مهار سیل در ایران به طور کارآمد و موثر مدیریت نشود، بارش های حدی مرتبط با تغییر اقلیم کنونی می توانند تاثیرات منفی اجتماعی- اقتصادی جبران ناپذیری بهجا بگذارند.

کلیدواژه ها:

بارش های حدی ، باستان شناسی ، تاریخ ، تغییر اقلیم ، سیل