بررسی برخی خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد هیبریدهای ذرت (Zea mays L.) تحت شرایط تنش شوری

بخش وسیعی از اراضی زیر کشت ذرت در مناطقی قرار گرفته اند که به درجات مختلف دچار مشکل شوری هستند. این تحقیق به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک هیبریدهای مختلف ذرت با انجام دو آزمایش در گلخانه (به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار) و مزرعه (به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار)، در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح شوری آب آبیاری (۲، ۴، ۶ و ۸ دسی زیمنس بر متر) و ۷ هیبرید ذرت (۷۰۰-SC، SC-۵۰۰، SC-۴۰۴، SC-۷۰۴، SC-۶۴۷، SC-۳۰۱ و ماکسیما) بودند. در طول دوره رشد، نمونههای برگی اخذ و در آنها صفات فیزیولوژیک مثل فلورسانس کلروفیلی و نشت یونی اندازه گیری شد. عملکرد دانه ذرت در کرت های مزرعه نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تنش شوری، شاخص کلروفیل بافت های برگی و کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II را به دلیل افزایش فلورسانس مبدا (FO) و کاهش فلورسانس ماکزیمم (Fm) کاهش میدهد. از طرف دیگر، با افزایش سطح شوری، میزان نشت یونی زیاد شد. هم چنین، در اثر افزایش شوری، عملکرد دانه کاهش یافت. بهطوری که بیشترین عملکرد دانه در کرت هایی حاصل گردید که کمترین سطح شوری را داشتند. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که پارامترهای FO و Fm همبستگی معنی داری با تحمل به شوری از لحاظ عملکرد ندارند. در حالی که شاخص Fv/Fm رابطه مثبتی با تحمل به شوری از نظر همبستگی با عملکرد نشان داد. بیشترین شاخص کلروفیل، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II، پایداری غشا و عملکرد دانه در هیبرید ۷۰۴- SC بهدست آمد و از این جهات نسبت به سایر هیبریدها از تحمل بیشتری نسبت به شوری برخوردار بود و به عنوان رقم مقاوم به تنش شوری معرفی گردید.

کلیدواژه ها:

Membrane stability ، Chlorophyll fluorescence ، Ion leakage ، Grain yield. ، پایداری غشا ، فلورسانس کلروفیلی ، نشت یونی ، عملکرد دانه