تاثیر پرایمینگ بذر و میکوریز بر بعضی خصوصیات فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط تنش شوری

به منظور ارزیابی تاثیر پرایمینگ بذر و تلقیح دو گونه میکوریز بر تعدادی از خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم پارسی در شرایط تنش شوری آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی ۹۴-۱۳۹۳ و ۹۵-۱۳۹۴ در مزرعه مرکز آموزش جهاد کشاورزی اصفهان انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو سطح آبیاری با آب شور (با هدایت الکتریکی ۳ و ۱۱ دسی زیمنس بر متر) در کرت های اصلی، سه سطح کاربرد قارچ گلوموس (گونه اینترارادیس، گونه موسه آ و بدون کاربرد) و دو سطح پرایمینگ بذر (هیدروپرایمینگ به صورت پرایم در مزرعه و پرایم نشده) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که تنش شوری بر بسیاری از صفات اندازه گیری شده موثر بود و کاربرد میکوریز موجب کاهش اثرات منفی تنش بر تجمع سدیم در اندام هوایی، شاخص سبزینگی، تعداد سنبله در بوته و وزن هزاردانه شده و دارای برهم کنش معنی داری با تنش شوری بودند. کاربرد گونه اینترارادایس در مقایسه با موسه‎آ مقدار سدیم برگ را در شرایط شوری حدود ۱۷ درصد کاهش داد. در این پژوهش کاربرد میکوریز و پرایمینگ بذر پرولین برگ را به ترتیب ۲۰ درصد افزایش و ۱۸/۵ درصد کم کرد. کاربرد گونه موسه‎آ فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز را نسبت به تیمار عدم تلقیح ۱۵/۶ درصد افزایش داد و عملکرد دانه بیشتری (۹/۵ درصد) ایجاد کرد. در این تحقیق پرایمینگ اثری بر عملکرد و اجزای آن نداشت به‎جز در سال دوم تحقیق که پرایمینگ در شرایط تلقیح با گونه اینترارادایس در تیمار شوری منجر به افزایش ۲۳ درصدی تعداد سنبله در بوته نسبت به تیمار پرایم نشده شد. از دیگر نتایج افزایش ۱۴/۵ درصدی شاخص برداشت در اثر کاربرد میکوریز بود. در مجموع کاربرد میکوریز در شرایط شور قابل توصیه است، اما استفاده از پرایمینگ بذر تنها در ترکیب با گونه اینترارادایس می‎تواند سودمند باشد.

کلیدواژه ها:

Glomus fungus ، harvest index ، proline ، spike per plant ، superoxide dismutase ، پرولین ، سوپراکسید دیسموتاز ، سنبله در بوته ، شاخص برداشت ، قارچ گلوموس