پیشروی جبهه رطوبتی از منبع نقطه ای در سطوح شیب دار

به منظور بررسی اثر شیب زمین، دبی قطره چکان، حجم آب آبیاری و بافت خاک روی جبهه رطوبتی و خیس شدگی سطحی خاک از یک منبع نقطه ای، مطالعات صحرایی بر روی سه خاک با نفوذپذیری متفاوت، سه دبی قطره چکان (۴، ۸ و ۱۲ لیتر بر ساعت)، چهار شیب سطحی زمین (صفر، ۲، ۵ و ۱۰ درصد) و پنج حجم آب آبیاری (۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۵۰ لیتر) در سه تکرار انجام گردید. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش دبی قطره چکان سطح خیس شده افزایش می یابد. تغییرات سطح خیس شده با افزایش دبی قطره چکان در مزارع آزمایشی مسطح و مزارع آزمایشی شیب دار با بافت خاک سبک کاهش یافت. در مزارع آزمایشی شیب دار با بافت خاک سنگین، در شیبهای بالای ۵ درصد تغییرات سطح خیس شده با افزایش دبی افزایش یافت، ولی در شیبهای زیر ۵ درصد تا حدودی از روند صعودی افزایش سطح خیس شده با افزایش دبی کاسته شد. با توجه به این که با افزایش دبی، سطح خیس شده افزایش می یابد، در یک حجم مساوی آب آبیاری، در دبی های پایین، عمق جبهه خیس شده بیشتر بود، ولی در مجموع حجم خیس شده جبهه رطوبتی با افزایش دبی بیشتر گردید. حجم آب آبیاری تاثیر مستقیمی بر حجم جبهه رطوبتی نشان داد و با افزایش حجم آب آبیاری حجم جبهه خیس شده افزایش یافت. تاثیر حجم آب آبیاری بر حجم خیس شده خاک بیشتر از تاثیر دبی قطره چکان بر این حجم به دست آمد. به طور کلی در خاکهای با بافت سنگین نسبت به خاکهای با بافت سبک، سطح خیس شده افزایش یافت و جبهه رطوبتی از عمق کمتری برخوردار بود. با افزایش شیب زمین، سطح خیس شده و انحراف جبهه رطوبتی در جهت شیب افزایش یافت، که این افزایش تحت تاثیر نفوذپذیری خاک، دبی قطره چکان و حجم آب آبیاری قرار داشت.

کلیدواژه ها:

Drip irrigation ، Wetting front ، Point source ، Sloping field ، آبیاری قطره ای ، جبهه رطوبتی ، منبع نقطه ای