تخمین منحنی مشخصه آب خاک با استفاده از منحنی دانه بندی و چگالی ظاهری خاک

به دست آوردن منحنی مشخصه آب خاک در آزمایشگاه وقت گیر بوده و همراه با خطاست. به این دلیل پژوهندگان زیادی در دنیا سعی کرده اند روش هایی ارائه دهند که به کمک آنها بتوان منحنی مشخصه را به نحو آسان تری به دست آورد. یکی از این روش ها استفاده از منحنی دانه بندی و چگالی ظاهری خاک می باشد. در این روش، منحنی دانه بندی را به چند قطعه بر مبنای اندازه ذرات تقسیم کرده و با توجه به میانگین شعاع ذرات و درصد ذرات بزرگ تر از هر اندازه و روابط موجود می توان منحنی مشخصه آب خاک را به دست آورد. در این روش از پارامتری به نام α (عامل مقیاس) استفاده می شود که مقداری است ثابت و یا از روش های خطی و لجستیک به دست می آید. مقدار میانگین α برای خاک های با بافت رس، رس سیلتی و لوم شنی به ترتیب برابر ۱۵۹/۱، ۲۲۹/۱ و ۴۹۴/۱، برای دو بافت لوم ۳۹۱/۱ و ۳۹۳/۱ و برای دو بافت لوم رسی سیلتی برابر ۲۵۳/۱ و ۲۵۴/۱ به دست آمد. در بسیاری از مواقع منحنی دانه بندی خاک مورد نظر به طور کامل وجود ندارد و تنها درصد ذرات رس، سیلت و شن خاک در اختیار می باشد. در این صورت، نخست منحنی دانه بندی خاک تخمین زده شده و سپس با استفاده از آن منحنی مشخصه آب خاک به دست می آید. در این پژوهش از اطلاعات درصد ذرات مختلف خاک و چگالی ظاهری هفت خاک مختلف استفاده و منحنی مشخصه خاک های فوق به روش های لجستیک و خطی تخمین زده شد و با نتایج اندازه گیری شده مقایسه گردید. برای تخمین منحنی دانه بندی خاک های فوق نیز از دو مقدار حد انتهایی شعاع ذرات خاک برابر ۱۲۵ و ۹۹۹ میکرومتر استفاده شد. نتایج نشان داد که استفاده از شعاع ۹۹۹ میکرومتر برای تخمین منحنی مشخصه مناسب تر می باشد. علاوه بر آن، در بافت های رس، رس سیلتی و لوم رسی سیلتی معادله خطی و در بافت های لوم و لوم شنی معادله لجستیک برای تعیین α مناسب تر است.

کلیدواژه ها:

Soil moisture characteristic curve ، Soil particle size distribution curve ، Bulk density ، Logistic procedure ، Linear procedure ، منحنی مشخصه آب خاک ، منحنی دانه بندی خاک ، چگالی ظاهری ، روش لجستیک ، روش خطی