بررسی تزیینات آجری مناره مسجدجامع کاشان
محل انتشار: مجله علمی «کاشان شناسی »، دوره: 12، شماره: 1
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 207
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_SHK-12-1_008
تاریخ نمایه سازی: 27 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
پیشینه مناره مسجدجامع کاشان، با توجه به کتیبه آن به سال ۴۶۶ق بازمیگردد. یکی از ویژگیهای بارز آثار معماری بازمانده از این زمان از جمله منارهها، استفاده گسترده و ماهرانه از آجر و پیوستگی تزیینات آجری با ساختار بناهاست. در مناره کاشان برخلاف سایر نمونههای همدوره، کاربست ماهرانه آجر به چشم نمیخورد. همچنین تصاویری که از این مناره در هنگام آسیبدیدگی نمای آن در دست است، نشان میدهد که میان نما و ساختار پیوندی وجود نداشته و نما چون پوستهای مجزا بدنه مناره را در بر گرفته بوده است. همین امر سبب شده تا طی زمینلرزه سال ۱۱۹۲ هجری قمری یا به دلایل دیگر، بدون فروریختن ساختار مناره، نمای آن دچار آسیب جدی شود. به همین دلیل، صورت تزیینات اصیل و اولیه بنا و نیز میزان تطابق تزیینات پس از مرمت با صورت اصیل آن مشخص نیست. هدف مقاله حاضر این است که با بررسی اسناد تصویری، بخشهای اصیل مناره را شناسایی کند و نسبت تزیینات فعلی را با صورت اصیل آن بسنجد و سپس به علت بهکارگیری فنی متفاوت از فنون رایج زمانه در ساخت این مناره دست یابد. راهبرد این تحقیق، تفسیری تاریخی و توصیفی تحلیلی است و دادههای آن از خلال اسناد تصویری و متون و نیز از راه مطالعات میدانی گردآوری شدهاند. حاصل این پژوهش آن است که طی مرمت، تزیینات مناره اغلب بدون توجه به نقوش قبلی، از نو ساخته شدهاند. حتی در کتیبه نیز که بر اساس تصاویر دچار آسیب جدی نبوده است، دخل و تصرفهایی دیده میشود. همچنین درباره تفاوت در فن اجرای تزیینات، بررسیها در این مقاله منجر به این فرضیه شده است که مناره کاشان در دوره سلجوقی از اساس ساخته نشده بلکه مربوط به دورههای پیشین و احتمالا جزئی از مسجد اولیه بوده و در دوره سلجوقی نمایی آجری بدان افزوده شده است.