مقایسه تاثیر اسید سولفورو و اسید سولفوریک بر خصوصیات کیفی خاک و رشد گیاه سویا

در فرایند پالایش منابع عظیم سوخت­های فسیلی در ایران، سالانه مقادیر زیادی گوگرد تولید می­شود که بخش عمده آن برای تولید اسید سولفوریک مورد استفاده قرار می گیرد. اسید سولفوریک بطور موفقیت آمیزی در اصلاح خاک­های آهکی کاربرد دارد. برای مقایسه اثر بخشی اسید سولفورو (حاصل از دستگاه گوگردسوز تولیدی موسسه تحقیقات خاک و آب) با اسید سولفوریک در خصوصیات کیفی آب آبیاری، خاک و رشد گیاه، آزمایشی گلدانی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تیمار و در سه تکرار در سال ۱۳۹۱ اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (آب آبیاری با ۶/۷= pH)، آب اسیدی حاصل از اسیدسولفوریک (آب آبیاری با ۶ = pH) و آب اسیدی حاصل از اسیدسولفورو (آب آبیاری با ۶ = pH) بود. بررسی تاثیر تیمارها  بر خصوصیات شیمیایی خاک و رشد گیاه در دو آزمایش جداگانه انجام شد. برای بررسی تاثیر تیمارها بر خصوصیات خاک، ابتدا خاک گلدان­های ۸ کیلوگرمی با اعمال تیمارهای مذکور در هفت نوبت به رطوبت ظرفیت مزرعه (FC) رسیده و هوا خشک گردید. پس از هفت نوبت آبیاری، برخی خصوصیات شیمیایی خاک (از جمله pH, EC, OC, P, K, Mn, Fe, Zn, Cu) اندازه­گیری شد. سپس برای بررسی تاثیر تیمارها بر رشد گیاه در خاک­های مذکور سویا کشت گردید. برخی پارامترهای رشد از قبیل سبزینگی برگ، ارتفاع بوته، وزن خشک اندام هوایی و عناصر غذایی برگ اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که تاثیر تیمارهای آزمایشی  قبل از کشت گیاه بر کربن آلی و pH خاک ناچیز بود اما مقادیر شوری، غلظت پتاسیم، فسفر و عناصر کم­مصرف خاک نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنی­داری نشان داد. تاثیر تیمارهای آزمایشی با کشت گیاه نشان­ داد که غلظت عناصر نیتروژن و پتاسیم برگ نسبت به تیمار شاهد اختلاف چندانی ندارد اما این اختلاف در مورد عناصر غذایی کم مصرف در سطح آماری ۵% معنی­دار بود. با توجه به نتایج این آزمایش، می­توان گفت که تاثیر اسید سولفورو در آب آبیاری با ۶=pH بر روی خاک،  مشابه تاثیر افزایش اسید سولفوریک در آب آبیاری است و مصرف آب اسیدی سبب افزایش غلظت آهن، روی، فسفر و منگنز در گیاه سویا شده است.

کلیدواژه ها:

آب اسیدی ، گوگردسوز ، کیفیت آب ، خاک آهکی