ارزیابی زمین آماری تغییرات مکانی برخی از ویژگی های خاک سطحی دشت ارسنجان
محل انتشار: نشریه پژوهش های خاک، دوره: 29، شماره: 1
سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 319
فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_AREO-29-1_006
تاریخ نمایه سازی: 26 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
برای برنامهریزی، بهره برداری و مدیریت بهینه اراضی، شناخت پراکنش مکانی ویژگیهای خاک ضروری است. این پژوهش برای ارزیابی تغییرات مکانی ویژگیهای خاک در ۵۰۰۰ هکتار از اراضی دشت ارسنجان در استان فارس انجام گردید. بدین منظور، در ۱۸۵ نقطه مطالعاتی EC، pH، درصد اندازه ذرات، سدیم، پتاسیم و کربن آلی خاک در یک شبکه منظم ۵۰۰×۵۰۰ متر اندازهگیری شد. برای این متغیرها با استفاده از نرمافزارهای GS+ و ArcGIS بهترین مدل واریوگرامی از بین مدلهای خطی، نمایی، گوسی و کروی با بیشترین R۲ و کمترین خطا تعیین گردید. بهترین روش میانیابی نیز از بین میانیابهای کریجینگ، کوکریجینگ و وزن دادن عکس فاصله برای تخمین داده در نقاط فاقد اطلاعات انتخاب شد. برای انتخاب بهترین روش میانیابی، از روش ارزیابی متقاطع و آمارههای MAE، MBE، MSE و RMSE استفاده شد. نقشه پراکنش مکانی ویژگیهای خاک با بهترین روش درونیاب تهیه گردید. نتایج نشان داد ویژگیهای خاک تغییرپذیری بالایی دارند. شوری خاک از ۴۴/۰ تا ۶/۱۱ دسیزیمنس بر متر، رس خاک از ۴/۳ تا ۴۲ درصد، سیلت از ۸/۵ تا ۱/۹۳ درصد و شن از ۴/۲ تا ۷۹ درصد متغیربودند، و بافت خاک در منطقه دارای کلاسهای مختلف گرفت. بین ویژگیهای خاک همبستگی معنیدار وجود داشت. بهترین مدل برای نیمتغییرنمای منفرد مقادیر شوری خاک، pH و درصد رس مدل نمایی، برای درصد سیلت و شن مدل گوسی و برای کربن آلی خاک مدل کروی بود. مدلهای واریوگرامی ویژگیهای خاک در بیشتر موارد اثر قطعهای کوچک، همبستگی مکانی و ضریب تبیین بالا و مجموع مربعات خطا بسیار پایینی داشتند. گرچه پارامترهای نیمتغییرنمای دوجانبه، مقادیر قابل قبولی داشت، ولی روش کریجینگ برای متغیرهای مختلف در مقایسه با روشهای وزندادن عکس فاصله و کوکریجینگ تقریبا نااریب و از ارجحیت بیشتری برخوردار بود. بهترین روش میانیاب برای درصد سیلت روش وزندادن عکس فاصله و برای بقیه متغیرها بهترین میانیاب کریجینگ بود. مقدار شوری و pH خاک از شمال به جنوب و مخصوصا جنوب غربی افزایش داشت. مقدار رس و کربن آلی خاک از نیمه غربی به سوی نیمه شرقی کاهش نشان میدهد. روند تغییرات سدیم و پتاسیم خاک تقریبا مشابه و تحت تاثیر کیفیت بد آب کاربردی از شمال به جنوب افزایش داشت که بیانگر تخریب خاک و موجب شور و سدیمه شدن خاک در قسمت جنوبی بود. این مشکل رو به گسترش بوده و در آینده تهدید جدی بر منابع آب و خاکهای دشت است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی داد کرمی
استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
ساناز بصیرت
مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز