بررسی روش های مختلف مدیریت علف هرز انگل سس درختی (Cuscuta monogyna) در پرچین های برگ نو (Ligustrum vulgar)

سابقه و هدف: گیاه برگ نو (Ligustrum vulgare) یکی از مهم ترین گیاهان در طراحی فضای سبز ایران است. این گیاه به دلیل سازگاری به شرایط نامساعد محیطی، کشت گسترده ای در فضاهای سبز شهری دارد. در سال های اخیر، حمله انگل سس درختی (Cuscuta monogyna) به پرچین های برگ نو، مشکلاتی را برای مدیریت فضای سبز در مشهد ایجاد کرده است. علف هرز سس (Cuscuta spp.)، انگل اجباری بسیاری از خانواده های گیاهی است و به دلیل پراکنش جغرافیایی وسیع همراه با دامنه میزبانی بالا و روش های ناکارآمد مدیریتی به یکی از خسارت زاترین گونه های انگل تبدیل شده است. از آنجا که این انگل از نظر جنبه های بیولوژیکی و اکولوژیکی بسیار موفق است، یک استراتژی کنترلی نمی تواند کنترل مناسب اقتصادی فراهم کند. از این رو، باید مدیریت تلفیقی برای کنترل آن مورد توجه قرار گیرد. بنابراین، این تحقیق به منظور بررسی روش های مختلف مدیریتی علف های هرز شامل کنترل مکانیکی (سرزنی و شعله افکن)، شیمیایی و بیولوژیک برای کنترل سس بر روی برگ نو طی دو سال در فضای سبز مشهد انجام گردید. مواد و روش ها: آزمایشی در فضای سبز مشهد در سال های ۱۳۸۹-۱۳۸۸ و ۹۰-۱۳۸۹ انجام شد. دو منطقه ای که آلودگی تقریبا یکنواختی به سس داشتند، برای اجرای طرح در دو سال انتخاب شد. در سال اول، آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل کنترل شیمیایی ]علف کش های تریفلورالین (ترفلان ۴۸ درصد)، کلرتال دی متیل (داکتال ۷۵ درصد) و گلایفوسیت (رانداپ ۴۱ درصد)[ و مکانیکی (سرزنی و شعله افکن) بودند. تیمار سرزنی دارای دو سطح یک بار سرزنی و دوبار سرزنی بود. در سال دوم، آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو جدایه قارچ بیماری زا، علف کش رانداپ و تلفیق کاربرد علف کش با هر یک از جدایه های قارچ بودند.یافته ها: نتایج سال اول نشان داد که هر سه علف کش، سس درختی را به طور معنی داری بر روی پرچین برگ نو کنترل کردند، به طوری که ۸۴ تا ۹۸ درصد کاهش رشد سس درختی نسبت به شاهد مشاهده شد و داکتال بهترین اثر را داشت. تیمار دوبار سرزنی به طور معنی داری باعث کاهش آلودگی سس بر روی پرچین برگ نو شد (شکل ۱). وزن خشک سس در تیمار دوبا سرزنی، ۸/۱۶ گرم بر مترمربع بود که توسعه سس بر روی میزبان را درمقایسه با شاهد ۷۱ درصد کاهش داشت. یک بار سرزنی با تحریک رشد شاخ و برگ جدید برگ نو، محیط مناسبی را برای رشد سس های باقیمانده روی میزبان ایجاد کرد، البته تفاوت معنی داری با شاهد نداشت. کاربرد شعله افکن نیز در کاهش وزن سس موثر بود، به طوری که وزن خشک سس را در مقایسه با شاهد به یک سوم کاهش داد. نتایج سال دوم نشان داد که کاربرد دو جدایه قارچ به تنهایی تفاوت معنی داری با شاهد نداشتند. با این حال، تلفیق هر دو جدایه با علف کش تاثیر معنی داری بر کاهش رشد سس درختی داشتند، به طوری که تلفیق جدایه قارچsp. Fusarium و sp. Alternaria با رانداپ، رشد سس درختی را به ترتیب ۶۰/۸۳ و ۱۹/۸۱ درصد نسبت به شاهد کاهش دادند.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که با کاربرد مدیریت تلفیقی می توان سس را کنترل کرد و با استفاده از روش های غیر شیمیایی، مصرف علف کش را کاهش داد. تیمارهای دوبار سرزنی، شعله افکن و تلفیق رانداپ با عوامل بیولوژیک در کنترل علف هرز سس موفق بودند. با کاربرد روش هایی که مانع تولید بذر سس شده یا بنیه بذور آن را کاهش دهد، می توان آلودگی را در سال های بعد کاهش داد.

کلیدواژه ها:

علف کش ، سرزنی ، شعله افکن ، کنترل بیولوژیک