رویکرد روزنامه اختر (۱۲۹۲ -۱۳۱۴ق) به ساختارسازی مدنی با تکیه بر نهاد مجلس شورا (پارلمان)

سال­های نخستین سده نوزدهم میلادی سرآغاز تحولات بنیادین در ایران بود. جنگ­های ایران و روس، ایرانیان را به فکر تحول­خواهی انداخت. دوره طولانی سلطنت ناصرالدین شاه (۱۲۶۴-۱۳۱۳ق) و شرایط حاکم بر ایران عصر ناصری باعث شکل­گیری کانون­هایی از ایرانیان در خارج از مرزها شد. استانبول از مهم ترین نقاط شکل­گیری چنین جمعیت­هایی بود. روزنامه اختر چاپ استانبول، نشر عقاید و آرای تحول­خواهانه این دسته از ایرانیان را به داخل ایران برعهده داشت. گردانندگان اختر در دو سطح به زمینه­سازی برای نهادینه­کردن نهاد مجلس اقدام می­کردند: نخست، با طرح مفاهیم فکری همانند علم، آزادی و قانون، قصد تاثیرگذاری بر زمینه فکری و باوری خواننده را داشتند و در مرحله بعد، با معرفی نهاد مجلس و عنوان مصادیق آن در کشورهای مشروطه، موجب آشنایی با این ساختار و تقویت باور لزوم مشارکت در اداره امور کشور می­شدند. گردانندگان اختر تلاش داشتند با این شیوه باور به مشارکت مردم را در اداره کشور تقویت و زمینه تغییر را برای رسیدن به این هدف فراهم کنند. براین اساس، پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن بررسی اجمالی رویکرد اختر در ساختارسازی مدنی، به دیدگاه این روزنامه درباره نهاد مدنی مجلس و زمینه­سازی­های آن برای رسیدن به این هدف بپردازد.

کلیدواژه ها:

ساختارسازی مدنی ، مجلس شورا ، ایران ، ناصرالدین شاه ، روزنامه اختر