تولید اسناد دیوانی در دوره زندیه در چارچوب تحولات سیاسی و اداری این دوره

اسناد دیوانی یکی از تولیداتمهم نظام دیوان سالاری­ و از منابع ارزشمند برای پژوهش در تاریخ تحول نظام­ اداری است. این ارزش و اهمیت برای تحقیق درباره دورانی همچون دوره زندیه که منابع و اطلاعات در خصوص نظام اداری آن با کمبود مواجه است، بیشتر می­شود. این پژوهش درصدد است تا ضمن ارائه نکاتی درباره وضعیت ثبات سیاسی این دوران و تاثیر آن بر روند تولید اسناد دیوانی و نیز با اشاره به مفاد منابع تاریخی نگاشته­شده در این دوره، درباره نظام اداری حاکم و تحولات آن، از طریق مطالعه اسناد دیوانی باقی­مانده، تصویری از ساختارهای تولید اسناد ارائه کند. بدین­منظور، پس از بررسی اوضاع سیاسی و اداری دوره زندیه، پراکندگی زمانی و کمیت تولید اسناد بررسی­شده و سپس سه ساختار اصلی نحوه تنظیم مطالب در اسناد این دوره شناسایی شده است. در نهایت، کوشش شده است تا به نکاتی درباره سندشناسی اسناد دیوانی دوره زندیه و عناصر ظاهری مشهود در آنها اشاره شود. در این پژوهش، از یک طرف نشان داده خواهد شد که به موازات افزایش بحران­های سیاسی و کاهش ثبات، میزان تولید اسناد دیوانی مکتوب نیز کاهش یافته است و از طرف دیگر، توصیفی از ویژگی­های شکلی و محتوایی اسناد دیوانی دوره زندیه ارائه خواهد شد. 

کلیدواژه ها:

اسناد دیوانی ، دیوان سالاری ، نظام اداری ، فرمان ، زندیه