بروزرسانی مدل توزیعی رطوبت خاک پالمر با استفاده از داده های تبخیر- تعرق پتانسیل حاصل از سنجنده مادیس

رطوبت خاک یکی از مهم­ترین پارامترهای هیدرولوژیکی است که در پایش خشکسالی کشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار است. مدل پالمر یک مدل هیدرولوژیک است که در عین سادگی کاربرد گسترده­ای در برآورد انحراف رطوبت خاک و پایش خشکسالی دارد. اخیرا مدل توزیعی پالمر به منظور مطالعه خشکسالی در ایران توسط تعدادی از محققین داخل کشور با انجام اصلاحاتی بر مدل پالمر توسعه داده­ شده ­است. اما آنچه که کمتر مورد توجه قرارگرفته ­است اصلاح روش محاسبه تبخیر- تعرق است که بدون شک تاثیر زیادی بر مقدار رطوبت باقیمانده در خاک دارد. در این تحقیق، به منظور کاهش تاثیر عدم قطعیت پارامترهای ورودی مدل در سطح منطقه ای، نقشه­های تبخیر- تعرق پتانسیل با قدرت تفکیک مکانی ۱ کیلومتر از تصاویر ماهواره ای سنجنده مادیس و با استفاده از الگوریتم آهاس استخراج شد و در نهایت در بروزرسانی مدل پالمر مورد استفاده قرار گرفتند. با استفاده از مدل توزیعی پالمر، شبیه­سازی رطوبت خاک با و بدون فرآیند بروز رسانی در سال­های ۸۰-۱۳۷۹و ۸۵-۱۳۸۴ به عنوان سال­های خشک و تر صورت پذیرفت. نتایج، حاکی از آن بود که شبیه سازی همراه با بروز رسانی مدل توزیعی پالمر مقدار ضریب تبیین را نسبت به شبیه سازی بدون بروز رسانی افزایش می دهد بطوری که ضریب تبیین از ۳۰۴/۰ به ۵۳۴۸/۰ در ماه خرداد ارتقا یافت. نتایج نشان می دهد که ورود نقشه های تبخیر- تعرق پتانسیل در دوره خشک بر افزایش دقت نتایج خروجی مدل تاثیر مثبت داشته است در حالی که در سال تر، نتایج بهبود چشمگیری نشان نمی دهند. بالاترین مقدار ضریب تبیین و کمترین مقدار خطای مطلق در دوره خشک در ماه خرداد و برابر با ۵۳/۰ و ۰۵۹۵/۰ مشاهده شد که نشان می دهد بهترین زمان برای بروز رسانی، استفاده از تصاویر شبیه سازی شده تبخیر- تعرق پتانسیل در این ماه می باشد.

کلیدواژه ها:

الگوریتم آهاس ، تبخیر- تعرق پتانسیل ، رطوبت خاک ، مادیس