بررسی تاثیر شیب و تراکم ناهمواری های یک خردحوضه با بافت سنگین بر رواناب و فرسایش با استفاده از مدل EUROSEM

فرسایش سریع خاک ها پدیده نامطلوبی است که موجب کاهش حاصلخیزی اراضی، کاهش ظرفیت منابع آب و آلودگی آب ها می شود. پژوهشگران مدل های مختلفی را برای پیش بینی فرسایش و رواناب پیشنهاد کرده اند که یکی از این مدل ها، مدل EUROSEM است که خطر فرسایش پذیری یک حوضه هیدرولوژیک را نسبت به مکان و زمان پیش بینی می­کند. در این پژوهش با استفاده از این مدل و آزمایش های متعدد به بررسی تاثیر شیب و ناهمواری های یک خردحوزه آبخیز با بافت رسی که یک بافت سنگین است بر مولفه­های رواناب و رسوب پرداخته شده است. آزمایش ها برای سه ناهمواری با تراکم­های متفاوت در جهت سه شیب متفاوت ۵، ۱۰ و ۲۰ درصد و عمود بر آن­ها با سه تکرار انجام شدند. نتایج این تحقیق نشان داد تراکم ناهمواری ها در کاهش رواناب و رسوب به ترتیب به­مقدار ۵۴ و ۵۶ درصد نقش داشته است. نتیجه ارزیابی مدل نیز نشان داد که EUROSEM کلیه مولفه­های آب­نمود رواناب و رسوب­نمود رسوب  را با ضریب همبستگی (R۲) بیش از ۹۷ در صد و خطای مربعات (RMSE) کم­تر از ۴ درصد را با موفقیت پیش­بینی کرده است. ولی در پیش­بینی زمان رسیدن به اوج رسوب با ضریب همبستگی ۲۵ درصد و خطای ۵۶/۷ درصد نا موفق بوده است.  

کلیدواژه ها:

بافت سنگین ، رواناب فرسایش ، مدل یورسم ، ناهمواری