طراحی مدل بودجه ریزی عملیاتی با تلفیق فن انگاره نگاری شناختی و فنون سلسله مراتبی (مورد مطالعه مرکز آمار ایران)

در دهه اخیر، یکی از دغدغه های مهم در سطح ملی، عملیاتی کردن بودجه در سازمان ها و دستگاه های دولتی بوده، به گونه ای که در برنامه چهارم و پنجم توسعه، این موضوع مورد تاکید قرار گرفته است. در بند ۱۹۳ برنامه پنجم، به صراحت ذکر شده است که وزارتخانه ها و موسسات دولتی موظف هستند که برنامه اجرایی و عملیاتی خود را در قالب بسته های اجرایی برنامه پنجم تهیه کنند. با توجه به اهمیت موضوع، در پژوهش حاضر با استفاده از فن انگاره نگاری شناختی، مدلی برای عملیاتی کردن بودجه در مرکز آمار ایران تهیه شد. تهیه مدل مذکور، بر اساس پیوستار ورودی فرایند، خروجی و پیامد بود که در بودجه ریزی عملیاتی، مورد تاکید است. هدف پژوهش حاضر، پاسخ به پرسش های ذیل بود: نقشه بودجه ریزی عملیاتی مرکز آمار ایران، با رویکرد شناختی چگونه است؟ و اولویت بندی عناصر نقشه شناختی بودجه ریزی عملیاتی مرکز آمار ایران با رویکرد MADM کدام است؟ در مرحله نخست پژوهش، با استفاده از فن انگاره نگاری شناختی، نقشه شناخت بودجه ریزی عملیاتی مرکز آمار ایران تهیه شد که حاوی ۹ پیامد، ۲۲ خروجی یا محصول نهایی، ۱۴ فرایند و ۵ دسته عنصر ورودی و روابط بین آنها است. در مرحله بعد تلاش شد که با بکارگیری فنون تحلیل سلسله مراتبی، در یک سطح ورودی ها و در سطح دیگر، فعالیت های سازمان به لحاظ تخصیص بودجه اولویت بندی شود.

کلیدواژه ها:

Performance-based Budgeting ، Cognitive Mapping ، Analytical Hierarchy Methods ، Iranian Center for Statistics ، بودجه ریزی عملیاتی ، انگاره نگاری شناختی ، فنون تحلیل سلسله مراتبی ، مرکز آمار ایران