الگوی پراکنش فلزهای سنگین در رسوبات آبراهه ای خاور و جنوب خاور معدن انگوران، باختر زنجان

به منظور ارزیابی آلودگی های زیست محیطی فلزهای سنگین در آبراهه های خاور و جنوب خاور معدن روی- سرب انگوران، نمونه برداری از رسوبات آبراهه ای در ۷۷ ایستگاه انجام شد. نتایج تجزیه وتحلیل نمونه های یادشده نشان دادند مقدار میانگین محتوای آرسنیک، آنتیموان، کادمیوم، سرب و روی در این نمونه ها به ترتیب برابر با ۸۱/۸۹، ۶۷/۶، ۴۶/۱۰، ۸۳/۶۵۹ و ۳۲/۱۱۸۹ گرم در تن و در اکثر ایستگاه ها بیشتر از میانگین پوسته قاره ای بالایی است و غلظت کبالت با مقدار میانگین ۶۹/۱۸ گرم در تن در بیشتر ایستگاه ها کمتر از میانگین پوسته قاره ای بالایی است. بررسی همبستگی عناصر مطالعه شده نشان داد همبستگی مثبت متوسط تا بسیار قوی بین عناصر سرب، روی، کادمیوم، آنتیموان و آرسنیک وجود دارد و کبالت با عناصر دیگر همبستگی ندارد. بررسی نقشه های پراکنش عناصر، شاخص غنی شدگی و شاخص زمین انباشت نشان داد بیشترین غنی شدگی و آلودگی در محدوده مطالعه شده به عناصر سرب، روی، آرسنیک، آنتیموان و کادمیوم مربوط و به ویژه در بخش های شمالی و شمال خاور (حوضه آبریز الله لوچای) متمرکز است. داده های به دست آمده نشان دادند بی هنجاری های عناصر سرب، روی، کادمیوم، آرسنیک و آنتیموان هم پوشانی بسیار زیادی باهم دارند. تحلیل داده ها و بررسی ارتباط آنها با زمین شناسی منطقه گویای اینست که بخشی از منشا عناصر مطالعه شده، طبیعی (زمین زاد) و درارتباط با کانی سازی ها، دگرسانی ها و واحدهای سنگی منطقه است، ولی وجود فعالیت های استخراجی در معدن روی- سرب انگوران سبب افزایش غلظت فلزهای سنگین و ورود آنها به آب های سطحی منطقه و گسترش تمرکز عناصر یادشده در شمال خاور منطقه و حوضه آبریز الله لوچای شده است.

کلیدواژه ها:

رسوب آبراهه ای ، فلزهای سنگین ، الگوی پراکنش ، شاخص زمین انباشت ، انگوران