بررسی تاثیر واحدهای سنگ چینه شناسی مختلف بر توسعه کارست و تغییرپذیری آبدهی چشمه های کارستی، استان کرمانشاه

عوامل مختلفی در پدیده کارستی شدن سازندهای کربناته نقش دارند که از مهم ترین آنها عبارتند از: سنگ شناسی، مقدار بارش، ویژگی های چینه شناسی، عوامل ساختاری و توپوگرافی منطقه و در این میان، ویژگی های سنگ شناسی و چینه شناسی اهمیت ویژه ای دارند. در پژوهش حاضر، چهار چشمه کارستی مهم با چینه شناسی مختلف شامل چشمه های روانسر، کبوترلانه، دربند صحنه و کاشنبه بررسی شدند. آبخوان تغذیه کننده این چشمه ها به ترتیب از آهک های توده ای و ضخیم لایه سازند بیستون، آهک های کرتاسه اربیتولین دار و توده ای، آهک کرتاسه و آهک مارنی و آهک تله زنگ و واحدهای سنگی آواری سازند امیران تشکیل شده است. آبدهی این چشمه ها و تغییرپذیری آن به طور درخور توجهی به سنگ شناسی سازند های یادشده وابسته است؛ به این تریتب که میانگین آبدهی سالانه چشمه های روانسر، دربند صحنه، کاشنبه و کبوترلانه در سال بررسی شده به ترتیب ۱۹۳۲، ۴۶۲، ۱۶۶و ۷۷۱ لیتر بر ثانیه است؛ همچنین ضریب تغییرات آبدهی چشمه های یادشده به ترتیب ۰۷/۱، ۳۰/۰، ۴۹/۰و۴۸/۰ و نسبت حداکثر به حداقل میزان آبدهی این چشمه ها به ترتیب ۲۰، ۲، ۷ و ۴ محاسبه شده است. چشمه های روانسر و کبوترلانه سه ضریب و چشمه های دربند صحنه و کاشنبه هرکدام دو ضریب کاهش دبی دارند که به حوضه آبگیر و سنگ شناسی آن در این چشمه ها مربوط است. بیشترین حجم ذخیره آبخوان ها به چشمه روانسر و کمترین به چشمه کاشنبه اختصاص دارد؛ آبدهی این چشمه ها موید این مطلب است.

کلیدواژه ها:

چینه شناسی ، توسعه کارست ، چشمه کارستی ، کرمانشاه