تحلیل و مفهوم سازی نظری تاثیرات دولت رانتی بر عاملیت و ساختار جامعه و اقتصاد شهری در ایران

موضوع دولت رانتی و وابستگی اقتصاد به منابع طبیعی یکی از دغدغه های بزرگ کشورهایی است که با این پدیده مواجه اند. ایران نیز یکی از این کشورهاست و تاکنون مقالات بسیاری در زمینه تاثیرات دولت رانتی نگاشته شده است؛ ولی کمتر تلاشی برای تلفیق آثار پراکنده و مفهوم سازی نظری دراین باره با تکیه بر تاثیرات آن بر اقتصاد شهری صورت گرفته است. در مقاله پیش رو ابتدا با استفاده از کلیدواژه های «رانت»، «نفت» و «دولت رانتی» مقالات فارسی مرتبط با این پدیده انتخاب شدند و پس از غربال اولیه، مقالاتی برگزیده شدند که به تاثیرات دولت رانتی در حوزه های مختلف توجه بیشتری داشتند؛ سپس با استفاده از نرم افزار Atlas.ti ۶.۰، مراحل نظریه زمینه ای از کدگذاری باز، به روش سطربه سطر، تا کدگذاری گزینشی درباره آن­ها صورت گرفت. نظریه زمینه ای در ابتدا منتج به سه نظریه در تبیین تاثیرات دولت رانتی شد: ۱. دولت رانتی شکل گیری (افزایش) ذهنیت کوتاه مدت و تابع منفعت شخصی در افراد را باعث می شود؛ ۲. دولت رانتی تضعیف فرایند دولت ملت سازی را موجب می شود؛ ۳. دولت رانتی افزایش نابازارسویی اقتصادی را موجب می شود. سپس از تلفیق سه نظریه مذکور، نظریه فراپوش نهایی حاصل شد: «دولت رانتی موجب شکل گیری/افزایش نهادهای مخرب توسعه پایدار می شود». در پایان، براساس سه مفهوم نظری حاصل شده، درباره تاثیرات دولت رانتی بر اقتصاد شهری مباحثی مطرح می شوند.

کلیدواژه ها:

رانت ، دولت رانتی ، اقتصاد شهری ، مفهوم سازی نظری ، نظریه زمینه ای