تاثیر پوشش گیاهی بستر آبراهه بر هیدرولیک جریان و فرم بستر

پوشش گیاهی در بستر و حاشیه رودخانه موجب افزایش زبری مسیر و کاهش میانگین سرعت جریان، کاهش انرژی آب و تغییر توزیع سرعت لایه ای و به­عبارتی پروفیل سرعت جریان در مقطع عرضی رودخانه می شود. در این پژوهش آزمایشگاهی، تاثیر پوشش گیاهی شاخه ای بر جریان و فرم بستر در آبراهه بررسی شد. شبیه سازی جریان در کانال آزمایشگاهی به طول هفت متر، عرض و ارتفاع ۲۵ سانتی متر با دبی های سه، پنج و هفت لیتر بر ثانیه و شیب های یک، سه و پنج در هزار و پوشش گیاهی مصنوعی از نوع شاخه ای با تراکم های ۵۰، ۲۵ و ۱۲ درصد در شرایط مستغرق مورد آزمایش قرار گرفت. با توجه به داده برداری انجام شده، می توان نتیجه گرفت که اختلاف بین رقوم سطح جریان و بستر جریان و همچنین، دبی جریان، تحت تاثیر انواع تراکم پوشش گیاهی قرار دارد. وجود پوشش باعث ایجاد مقاومت در برابر جریان و افزایش عمق می شود. در تمامی آزمایش ها، با افزایش تراکم پوشش مقدار فرسایش بستر نسبت به شرایط اولیه بیشتر شد، به­صورتی که در تراکم ۵۰ درصد بیشترین و در تراکم ۱۲ درصد کمترین تغییر مشاهده شد. در شرایط دبی یکسان با افزایش تراکم، عمق جریان افزایش می یابد. جابه جایی ذرات بستر در منطقه دارای پوشش گیاهی با افزایش تراکم، افزایش می یابد که در تراکم ۵۰ درصد، سطح جریان نسبت به تراکم های ۱۲ و ۲۵ درصد بیشتر و همچنین در این تراکم، بستر جریان نسبت به سطح اولیه دچار فرسایش و تغییر فرم بیشتری شده و ته نشینی و تجمع ذرات در انتهای پوشش در شرایط با تراکم کمتر، بیشتر مشاهده شده است.

کلیدواژه ها:

بستر جریان ، پوشش گیاهی ، تراکم ، فرسایش ، کانال آزمایشگاهی