نوع طلاق مبتنی بر عسر و حرج

با اصلاح ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی توسط کمیسیون قضائی مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۶۱ و ورود قاعده عسر و حرج (به عنوان یک قاعده ثانویه) به این ماده و تعریف عسر و حرج و تعیین مصداق به رای آن در اصلاح ماده فوق الذکر در سال ۱۳۸۱ توسط مجلس شورای اسلامی تحول عمیقی در حقوق خانواده و به خصوص مبحث طلاق بوجود آمده است. یکی از انتقادات وارده بر این اصلاحات عدم تعیین نوع طلاق حرجی است. در اینکه طلاق حاکم (غیر از طلاق به خاطر غیبت زوج) رجعی است یا بائن، حتی قبل از اصلاح ماده ۱۱۳۰، مورد اختلاف فقهای عظام و نویسندگان حقوقی بوده است. اما با ورود قاعده عسر و حرج به مبحث طلاق و عدم تعیین نوع طلاق حرجی در قانون، اختلافات فقهاء، نویسندگان حقوقی و دادگاه ها ظهور و بروز بیشتری پیدا کرده است. در اینکه نوع طلاق حرجی چیست، چهار نظر ابراز شده است. بعضی آن را خلع، گروه دیگری آن را رجعی، دسته ای آن را بائن (غیر از موارد مصرحه در فقه و قانون مدنی) و در نهایت جمع دیگری تعیین نوع طلاق حرجی را از اختیارات حاکم دانسته اند. در این نوشته هر چهار نظر مورد بررسی قرار گرفته و نظری که با موازین فقهی، حقوقی و عقلی انطباق بیشتری دارد انتخاب و معرفی گردیده است.