مطالعه تغییرات طیف بازتابی مزارع گندم در مشهد با استفاده از تصاویر MODIS

علم سنجش از دور و داده های ماهواره ای یکی از روش های جدید و موثر در زمینه تحقیقات کشاورزی می باشد. سنجنده های موجود روی ماهواره های مختلف طیف های بازتابی پوشش گیاهان را ثبت می نمایند. از این داده ها می توان برای شناسایی نوع گیاه، وضع سلامت گیاهان و برآورد عملکرد آنها استفاده کرد. ماهواره TERRA با داشتن پنج سنجنده فرصت مناسبی را برای بررسی زمین، اقیانوس و اتمسفر فراهم آورده است. MODIS یکی از این پنج سنجنده می باشد. این سنجنده دارای ۳۶ باند طیفی با قدرت تفکیک مکانی ۵۰۰،۲۵۰ و ۱۰۰۰ متر است. از شاخص های گیاهی سنجنده مودیس در پایش تابش های فعال فتوسنتزی، تغییرات پوشش گیاهی، وضعیت سلامت و مساحت زیر کشت گیاهان مختلف استفاده می شود. در این مقاله تصاویر باند قرمز(۶۲۰-۶۷۰ نانومتر) و باند مادون قرمز نزدیک (۸۴۱- ۸۷۶ نانومتر) سنجنده مودیس با دوره زمانی شانزده روزه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار می گیرند. از این تصاویر مزارع کشت گندم زمستانه واقع در دشت مشهد در فصل زراعی ۸۴-۱۳۸۳ استخراج شده است. با استفاده از روش های پردازش تصویر، مقادیر رقومی (DN) پیکسل های موجود روی تصاویر استخراج گردیده و در این تحلیل استفاده شدند. نتایج نشان داد که هم در اوایل و هم در اواخر فصل رشد گندم بین دو باند قرمز و مادون قرمز نزدیک، هم بستگی مثبتی (با ضریب هم بستگی ۷۰/۰ و ۶۹/۰) وجود داشته و مقدار شاخصNDVI کاهش (۲۴/۰ در خرداد و ۱۸/۰ در اوایل آبان) می یابد. این ارتباط در اوایل فصل رشد وجود نداشته و از طرفی افزایش چشم گیری(۵/۰) در شاخص NDVI مشاهده می شود. هم چنین علی رغم وجود پوشش گندم، در اواخر فصل رشد، کاهش چشم گیری در میزان بازتاب باند مادون قرمز نزدیک دیده می شود. بنابراین می توان از رابطه بین باند قرمز و مادون قرمز نزدیک همراه با شاخص NDVI در مدیریت کشاورزی دقیق مانند پیش بینی مراحل فنولوژیک گندم، برآورد عملکرد گندم و پایش وضعیت سلامت گندم استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Remote sensing ، Wheat ، Spectral reflection ، Red ، NIR ، MODIS ، NDVI ، DN. ، سنجش از دور ، طیف بازتابی ، گندم ، قرمز ، مادون قرمز نزدیک ، DN ، NDVI ، TERRA ، MODIS.