تعیین مکان های مناسب کشت زعفران بر اساس پارامترهای آب و خاک با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: شهرستان تربت حیدریه)

زعفران به عنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که نقش قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق خشک و نیمه خشک خراسان جنوبی و مرکزی پیدا کرده است. آگاهی از چگونگی تناسب و انطباق فعالیت های کشاورزی هر منطقه با شرایط محیطی آن، لازمه هر گونه فعالیت کشاورزی است. بنابراین، آگاهی از ساختار وابستگی مکانی ویژگی های مختلف خاک و آب در مزارع جهت دست یابی به تولید بیشتر و مدیریت بهتر حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق نقشه پراکنش متغیرهای کیفیت آب و خاک جهت کشت زعفران در اراضی شهرستان تربت حیدریه واقع در استان خراسان رضوی تهیه گردید. بدین منظور از روش های تصمیم-گیری چند معیاره مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد و به کمک محیط نرم افزاری Arc GIS مدل سازی و تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفت. در نهایت مناطق مختلف بر اساس استعدادشان برای کشت زعفران به پنج گروه طبقه بندی شدند. نتایج حاصله نشان داد که از مجموع ۲۰۷۱/۹۵۷۰ کیلومتر مربع مساحت شهرستان تربت حیدریه از نظر پهنه بندی کشت زعفران، ۵/۸% دارای کیفیت بسیار مناسب، ۵/۴۶% دارای کیفیت مناسب، ۵/۱۶% دارای شرایط نسبی برای کشت، ۱۷% نامناسب و حدود ۵/۱۱% از مساحت منطقه را نقاط کاملا نامناسب برای کشت زعفران در بر می گیرد. در نهایت مهمترین عامل محدود کننده تولید زعفران در درجه اول، کیفیت نامطلوب آب آبیاری و سپس خصوصیات خاک تعیین شد.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی ، زمین آمار ، Expert Choice ، GIS