بررسی اثر تجارت بر توسعه: ارزیابی و مقایسه شاخصهای درآمد سرانه، توسعه انسانی و پیشرفت انسانی

 اگرچه ارتباط تجارت و توسعه از دیرباز مورد توجه اقتصاددانان قرار داشته است، در پژوهشهای انجامشده در این زمینه، عمدتا از درآمد سرانه به عنوان شاخص توسعه استفاده شده و بنابراین، از سایر ابعاد توسعه و کیفیت زندگی غفلت گردیده است. در این پژوهش، با استفاده از دادههای ۱۰۴ کشور در دوره ۲۰۱۰-۱۹۹۴، رابطه تجارت و سه شاخص مختلف توسعه، یعنی درآمد سرانه، شاخص توسعه انسانی و شاخص پیشرفت انسانی مورد ارزیابی و مقایسه قرار میگیرد. هر کدام از این سه شاخص، در یک الگوی مجزا برآورد شده و در هر الگو، رشد شاخص توسعه به صورت تابعی از رشد تجارت سرانه و وقفههای آن، در کنار گروهی از متغیرهای اثرگذار بر توسعه در نظر گرفته شده است. بر اساس نتایج حاصل از تخمین، اثر مثبت رشد تجارت سرانه و وقفههای آن بر رشد هر سه شاخص، مورد تایید قرار میگیرد. با این تفاوت که آثار باوقفه تجارت در الگوی درآمد سرانه، تا دو دوره، اما در الگوهای دیگر تا چهار دوره تایید میشود. بنابر یافتههای این پژوهش، اگرچه آثار آنی تجارت بر درآمد سرانه بزرگتر بوده است، اما آثار مثبت رشد تجارت بر شاخصهایی که ابعاد بیشتری از توسعهیافتگی کشورها را مد نظر دارد، مدت بیشتری به طول میانجامد.

کلیدواژه ها:

Development ، Human Development Index (HDI) ، Index of Human Progress (IHP) ، Per Capita Income ، Trade ، Panel Data. ، توسعه ، شاخص توسعه انسانی ، شاخص پیشرفت انسانی ، درآمد سرانه ، تجارت ، دادههای پانل.