برآورد صرفه های ناشی از مقیاس و صرفه های ناشی از ابعاد در دانشگاه های دولتی ایران

 در این پژوهش، با برآورد تابع هزینه ۷۵ دانشگاه دولتی ایران وابسته به وزارت علوم، صرفههای اندازه و ابعاد اقتصادی دانشگاههای دولتی برآورد و تحلیل می گردد. به این منظور، برای برآورد تابع هزینه دانشگاهها از فرم تابع هزینه درجه دوم استفاده می شود و مدل پژوهش با تکنیک دادههای تابلویی تخمین زده می‎شود. نتایج بررسی نشان میدهد که صرفههای عام و خاص مقیاس اقتصادی در دانشگاههای دولتی وجود ندارند و در متوسط آنها، شکاف معناداری با مقیاس مطلوب اقتصادی وجود دارد. مقیاس اقتصادی دانشگاهها در مقاطع آموزشی متفاوت است و مقاطع مختلف بین ۲۵/۱ تا ۲ برابر وضع موجود آنها هستند. با سیاست رشد شتابان دانشگاههای جدید در دو دهه گذشته، دانشگاههای بسیاری با مقیاس کوچک ایجاد شدهاند که هنوز ظرفیت زیادی برای گسترش کمی و کیفی، و شکاف بسیار معناداری تا مقیاس اقتصادی دارند. بررسی صرفههای ناشی از مقیاس و صرفههای ناشی از ابعاد نشان میدهد که صرفهجویی ناشی از ابعاد در دانشگاههای دولتی ایران وجود دارد. از اینرو، میتوان نتیجه گرفت که هزینه متوسط دانشگاههای غیرجامع، بالاتر از هزینه متوسط دانشگاههای جامع است.  تحلیل صرفه های ناشی از ابعاد(تنوع) نیز نشان می دهد، صرفه جویی ناشی از تنوع در دانشگاه های دولتی ایران وجود دارد، از این روی هزینه متوسط دانشگاه های غیرجامع و یا تخصصی بالاتر از هزینه متوسط دانشگاه های جامع است.

کلیدواژه ها:

Higher Education ، Economies of Scale ، Economies of Scope ، Cost Function ، Panel Data. ، آموزش عالی ، صرفههای ناشی از مقیاس ، صرفههای ناشی از ابعاد ، تابع هزینه ، دادههای تابلویی