مطالعات آزمایشگاهی بر روی آلیاژ و ریزساختار اشیا برنزی محوطه عصر آهن باباجیلان لرستان

استفاده از برنز در تولید اشیا در عصر آهن، در نواحی مختلف ایران معمول بوده و طی کاوشها مجموعه های بزرگی از اشیا برنزی متعلق به این دوره به دست آمده است. بسیاری از این اشیا در ناحیه لرستان به عنوان اشیا آیینی از گورهای محوطه های عصر آهن به دست آمده اند. در این مقاله تعدادی از اشیا به دست آمده از گورستان عصر آهن باباجیلان پیشکوه لرستان مورد مطالعات آزمایشگاهی قرارگرفته اند. به این منظور، روشهای متالوگرافی و آنالیز عنصری با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به آنالیز اسپکتروسکوپی پراش انرژی پرتو ایکس (SEM-EDS) به کارگرفته شدند. نتایج مطالعات نشان داد که اشیا مورد مطالعه از برنز قلعی با میزان قلع متنوع ساخته شدهاند. این پدیده در برنزهای عصر آهن، موضوعی معمول بوده و نشاندهنده عدم کنترل میزان قلع در فرآیند تولید برنز است. آنالیز ریزساختار نمونه ها بیانگر وجود آخالهای سولفیدی و گویچههای سربی پراکنده است. مطالعات متالوگرافی نشان داد که بهمنظور شکلدهی و ساخت، از چرخه متناوب کار سرد و تابکاری استفاده شده است.

کلیدواژه ها:

عصر آهن ، باباجیلان ، برنز ، آخالهای سولفیدی ، تابکاری