تاثیر روشهای مختلف خاکورزی در تناوبهای گندم- پنبه و گندم- کنجد بر میزان ترسیب کربن در خاک

با توجه به مزایای مختلف کاربرد روشهای خاکورزی حفاظتی در اراضی کشاورزی از جمله کاهش اثرات تغییر اقلیم از طریق کاهش انتشار گاز دیاکسید کربن به جو، ناشی از ترسیب کربن در خاک، این پژوهش با دو تناوب گندم- پنبه و گندم- کنجد در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بختاجرد شهرستان داراب (جنوب شرقی استان فارس) با دارای اقلیم گرموخشک، در یک خاک لوم بهمدت چهار سال با هدف بررسی و مقایسه میزان ترسیب کربن در روشهای مختلف خاکورزی حفاظتی با روش مرسوم، انجام شد. نتایج نشان داد در تناوب گندم- پنبه، بیشترین و کمترین مقدار کل ترسیب کربن در عمق ۲۰-۰ سانتیمتری خاک با میانگین ۱۷/۱۶۰ و ۱۳/۸۱۰ تن در هکتار بهترتیب با کاربرد روش بدون خاکورزی و خاکورزی مرسوم بهدست آمد. بنابراین، کشت مستقیم گندم و پنبه باعث شد مقدار کل ترسیب کربن نسبت به روش خاکورزی مرسوم ۲۴/۲۶ درصد افزایش یابد که ارزش زیستمحیطی مقدار افزایش ترسیب کربن در این عمق نسبت به روش کشت مرسوم معادل ۱۰۳/۲۷۴ میلیون ریال است. در تناوب گندم- کنجد، بیشترین و کمترین مقدار کل ترسیب کربن با میانگین ۲۵/۸۵۰  و ۱۲/۵۰۵ تن در هکتار بهترتیب در روش بدون خاکورزی و خاکورزی مرسوم حاصل شد. بنابراین، کشت مستقیم گندم و کنجد مقدار کل ترسیب کربن در عمق ۲۰-۰ سانتیمتری خاک را نسبت به روش خاکورزی مرسوم بیش از ۱۰۰ درصد (۱/۰۷ برابر) افزایش داد که ارزش زیستمحیطی آن نسبت به روش کشت مرسوم معادل ۴۱۲ میلیون ریال محاسبه شد. در تناوب گندم- پنبه و گندم- کنجد در شرایط مشابه، روش بدون خاکورزی میتواند جایگزین روش خاکورزی مرسوم شود.

کلیدواژه ها:

Carbon sequestration ، Conservation tillage ، Fars province ، Rotation ، استان فارس ، ترسیب کربن ، تناوب زراعی ، خاکورزی حفاظتی