منشایابی لکههای رسوبی منطقه بیاضه

  دانش رسوب شناسی از جمله روشهای متداول در تحلیل محیطهای رسوبی و تحلیل وقایع محیط شناسی چون تغییرات اقلیمی و آب و هوایی است. تحلیل نمونههای رسوبی در مقاطع زمین شناسی و یا مطالعه آنها دربستر دریاچهها سبب شده که دریچه جدیدی از تحلیل رخدادهای اقلیمی و محیطی برای محققان باز شود و از این رو تحلیل منشا رسوبات به ویژه رسوبات عهد چهارم میتواند اطلاعات نسبتا دقیقی از وقایع دوران چهارم در اختیار پژوهشگران درحوزههای باستان شناسی، جغرافیای دیرینه و... قراردهد. اهمیت این موضوع بعضا در پارهای از موارد به حدی است که از رسوب میتوان به عنوان شاهد اقلیمی یاد کرد. لسها - لسها از نهشتههای عصر کواترنر هستند، که عمدتا منشا بادرفتی داشته از نهشتههای برونشست یخزارها ناشی شدهاند- از جمله نهشتههایی قلمداد میشوند که همواره برای ژئومرفولوژیستها و اقلیم شناسان به ویژه مطالعات اقلیم دیرینه به عنوان یک شاهد در تحلیل تغییرات اقلیمی به شمار آمدهاند. این رسوبات عمدتا نهشتههای عصر کواترنر هستند، که به علل مختلف، از جمله قابلیت کشاورزی آنها، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بودهاند. لکههای رسوبی زرد در بیاضه، که در حاشیه کویر مرکزی ایران قرار گرفته است موضوع بحث انگیز گزارش دو تن از محققان خاک شناس و ژئومرفولوژیستی است که یکی در یازدهمین کنفرانس بینالمللی علوم خاک ایران منشا آنها را لس قلمداد نموده و دیگری مدعی است این رسوبات متعلق به یک دریاچه قدیمی است که در اثر سر ریز نمودن، در آن پارگی ایجاد وآب آن تخلیه شده است وآنچه امروز به عنوان لکههای زرد رنگ در بیاضه دیده میشود، منشا دریاچهای داشته و روستای بیاضه برروی همین رسوبات بنا گردیده است. لسی قلمداد شدن این رسوبات، آن هم در این حوضه، که در حال حاضر به عنوان یکی از خشک و گرمترین مناطق ایران، از آن یاد میشود از نظر تاریخ طبیعی منطقه حایز اهمیت فراوان است. بنابراین، طرحی تعریف شد تا با مطالعه دقیق، نسبت به نتایج مطالعات ارایه شده، بتوان به صورت قطعی نظر داد. نتایج حاصل از این تحقیق که با چند روش رسوب شناسی از جمله گرانولومتری مورفوسکوپی و تحلیل نسبت دانهها و عملیات برداشت توپوگرافی و تحلیل آن صورت گرفت، نشان میدهد که این رسوبات، علیرغم داشتن ظاهری نزدیک به خصوصیات لسها، در محیطهای رسوبی کم انرژی چون آبگیرها و دریاچههای کوچکتر ایجاد شده و منشا بادی - یخچالی ندارد.

کلیدواژه ها:

لس ، بیاضه ، گرانولومتری ، مورفوسکوپی ، کلسیمتری