تحلیل ژئومتری گنبدهای نمکی با استفاده از شاخصهای ژئومورفولوژی نمونه مطالعه: گنبدهای نمکی منطقه لار فارس

استخراج شاخصهای ژئومورفیکی با استفاده از مدلهای ارتفاع رقومی در محیط GIS طی دو دهه گذشته، روشی سریع و دقیق در تحلیل لندفرمها بوده است؛ بهطوری که از این شاخصها برای ارزیابی سریع فعالیتهای تکتونیکی اخیر در ناحیهای خاص استفاده شده است. در این مطالعه، زمینساخت فعال گنبدهای نمکی جنوب شرقی زاگرس در منطقه لار فارس با اندازهگیری شاخص انتگرال هیپسومتری (Hi)، برافراشتگی (Bh)، شاخص دایرهواری (Rc)، کشیدگی (Bs)، تراکم زهکشی (Dd)، نسبت انشعاب (Rb)، شاخص میانگین طول آبراهه درجه یک (LN۱)، فرکانس آبراهه (Fs)، نسبت عرض به طول مخروط (W/L) و زاویه جاروب (S) ارزیابی شد. نخست با استفاده از مدل ارتفاعی رقومی، اطلاعات توپوگرافی منطقه پژوهش استخراج شد. پس از محاسبه شاخصها در گنبدهای نمکی این نتیجه به دست آمد که بیشترین ضریب همبستگی بین پارامتر انتگرال هیپسومتری و مساحت گنبد است و این امر نشان میدهد شاخص هیپسومتری، شاخصی کارآمد برای طبقهبندی گنبدها ازنظر جوانی و پیری است. میانگین طول آبراهه درجه یک نیز، شاخصی مناسب برای تقسیمبندی گنبدها ازنظر جوانی و پیری است. شاخص تراکم زهکشی و نسبت انشعابات، فرکانس زهکشی، شاخصهای مخروطافکنههای اطراف گنبدها نظیر زاویه جاروب، نسبت عرض به طول و شیب، رابطه معناداری با شاخص هیپسومتری ندارند؛ دلیل این امر، ساختار پیچیده گنبدهای نمکی و حرکت آنهاست.

کلیدواژه ها:

تکتونیک ژئومورفولوژی ، شاخص ژئومورفیک ، گنبد نمکی ، فعالیت تکتونیکی ، گسلش ، زاگرس جنوب