علوم انسانی: چیستی، ساحتها و فرایندهای تحول در آن

چکیده توجه به مسئله ضرورت تحول در علوم، بهویژه علوم انسانی از مهمترین و ارزشمندترین دستاوردهایی است که انقلاب اسلامی ایران برای جهان اسلام به ارمغان آورد. در جمهوری اسلامی به نسبت دیگر کشورهای مسلمان فضایی ایجاد گشته است که پژوهشگران و صاحبنظران در باب آن نظریهپردازی نمایند و چگونگی آن را تبیین نمایند؛ زیرا این دستاورد در صورتی به جوامع اسلامی انتقالپذیر است که درباره چیستی علوم انسانی و فرایندهای مورد نیاز برای تحول در آن بیشتر و دقیقتر اندیشید. در این مقاله پس از بررسی چیستی علم و علوم انسانی و با این مفروض که تحول در علوم انسانی به معنای تبدیل پایدار و دارای مرجعیت علمی در مبانی و بنیادها، روشها، مفاهیم، ساختارها، نظریهها و مکاتب و متون علمی در جهت مطلوب است، ساحتهای این تحول معرفی و مراحل فرایندهای «راهبردی»، «مدیریتی» و «معرفتی» تحول در علوم انسانی تشریح میشود. با این بیان معلوم میگردد که در تحول علوم انسانی، رویکرد ترمیمی، تهذیبی و پیرایشی، نقلیسازی و بومیسازی فرهنگی و کاربردی محض منظور نیست، و مقصود از تحول در علوم انسانی، فرایندی است که در آن، نظریههای علوم انسانی، روشمندانه و مبتنی بر مبانی و منابع اسلامی (عقل، تجربه و نقل دینی) در راستای مقاصد شریعت و نیازهای جامعه اسلامی تولید گردند.

کلیدواژه ها:

the humanities ، Islam ، transformation in the humanities ، processes of transformation ، علوم انسانی ، اسلام ، تحول در علوم انسانی ، فرایندهای تحول.