چرخش نشانههای فرهنگی در سپهرنشانهای، پیوستاری برای ترمیم گسست گفتمانی در ترجمه عبارتهای تمثیلی با الگوگیری از نظریه رومان یاکوبسن و آلفرد شوتز (بررسی موردی ضربالمثلها در ترجمه از عربی به فارسی)

ترجمه ضرب­المثل­ها، ترجمه­ای فرهنگی است. در این میان، تفاوت نشانه­های فرهنگی زبان مبدا و مقصد و متغیرهای چندگانه آنها، فرآیند ترجمه ضرب­المثل­ها را به یکی از اساسی­ترین چالش­های پیش ­روی مترجم تبدیل کرده است. نادیده گرفتن این مهم، نارسایی ترجمه و کارکرد ارتباطی آن را به دنبال داشته، به شکاف میان متن مبدا و مخاطبین متن مقصد انجامیده و در نهایت، گسست گفتمانی دو زبان مبدا و مقصد را در سطح کلی ارتباط موجب می­شود. پژوهش حاضر سعی دارد تا با اتخاذ رویکردی توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی مقوله گسست گفتمانی برآمده از متغیرهای فرهنگی در ترجمه مثل­های فارسی و عربی به ارائه راهکاری کاربردی در جهت ترجمه­ای تعاملمحور و ناظر بر پیوستار فرهنگی میان دو زبان بپردازد. در همین راستا، راهکار پیشنهادی مقاله حاضر «چرخش نشانه­های فرهنگی» ساختار تمثیلی دو زبان در چارچوب «سپهرنشانهای» است که با توجه به الگوی «ترجمه بینانشانه­ای» رومان یاکوبسن و الگوی مبتنی بر «مثلث نشانه­شناسی» آلفرد شوتز تبیین می­شود. در فرآیند «چرخش نشانه­های فرهنگی» در چارچوب «سپهرنشانه­ای»، نشانه­های فرهنگی مثل­های زبان مبدا  بهعنوان نشانه­های برونسپهری و نامتعارف با ورود به فضای درونسپهری نشانههای فرهنگی مثل­های زبان مقصد و تعامل و گفتوگومندی با سایر نشانه­های فرهنگی حاضر بهعنوان نشانه فرهنگی پذیرفته و بومی شده در نظام سپهرنشانه­ای فرهنگی آن (زبان مقصد) درآمده و بدین ترتیب به پیوستار فرهنگی مثل­های دو زبان می­انجامد.

کلیدواژه ها:

ضربالمثل ، سپهرنشانهای ، چرخش نشانه فرهنگی