بررسی نقش «ماشین» بر تغییر معنای «مکان» در اتوپیاهای مدرن

اتوپیاها، نقشی اساسی در شکل دادن به تصاویر ذهنی بازیگران و ساخت آینده بشر دارند و شاید اندیشیدن به یک آینده مطلوب عمری به قدمت تاریخ بشر داشته باشد. با این حال پس از مور، دوران مدرن اتوپیانویسی با ویژگیهای خاص خود آغاز گردید. یکی از مهمترین تحولات اتوپیاها از زمان مور تاکنون تغییر در معنای «مکان» و بالتبع «زمان» در اتوپیاها است که به زعم این مقاله این تحول مهم تحت تاثیر نقش جدی «ماشین» روی داده است. به واقع به نظر میرسد ماشین توانسته تا حد زیادی پیکره درونی اتوپیا را در هم ریخته و شالوده مفاهیم بنیادین آن را تغییر دهد. این مقاله در تلاش برای پاسخ به این پرسش است که نقش ماشین در تغییر مفهوم مکان اتوپیاها چقدر است و چیست؟ به منظور پاسخ به این سوال و با ابتنا بر فهم هابز از ماشین، تاریخچه اتوپیاها پس از مور در قالب ادوار تاریخی بررسی و در نهایت به جمعبندی در خصوص نقش ماشین در هر دوره پرداخته شد. این خط سیر نشان میدهد که «نا-کجا» (اتوپیا) در حرکت تاریخی اتوپیانویسی پس از مور ابتدا به «نا-کی» (نا-زمان) و سپس به «بی-کجا (بیمکان) و بی-کی (بیزمان)» یا اتوپیاهای سایبری تبدیل میشود. نتیجه آنکه اتوپیا از «یک شهر دور» یا «یک جامعه در آینده» بدل به ماشینی میشود که خودش زمان و مکان ندارد؛ اما به زمان و مکان جامعه آرمانی یا پادآرمانی بدل میشود.

کلیدواژه ها:

اتوپیا ، ماشین ، سایبر ، اتوپیای سایبری ، اتوپیانویسی مدرن ، الهیات لویاتان ، آیندهپژوهی