ارایه مدل تحلیلی و تجربی تعیین روابط رژیم در رودخانههای آبرفتی

حفظ و نگهداری رودخانهها در حالت تعادل (رژیم) از اهمیت بالایی برخوردار بوده و تعیین هندسه هیدرولیکی پایدار در رودخانه­ها، از مهم­ترین مواردی است که طراحی و ساماندهی رودخانه براساس آن پایه­گذاری می­شود. در این تحقیق، در ابتدا یک مدل تحلیلی با به­کارگیری تئوری­های حدی ارایه­شده و روابط هندسه هیدرولیکی چند­متغیره قابل کاربرد در رودخانه­هایی که بار بستر بر ریخت­شناسی آن­ها غالب است،  استخراج شد. سپس با مطالعه صحرایی روی تعدادی از رودخانههای کشور در دو استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری، در مجموع از بستر ۲۴ ایستگاه آب­سنجی در بازههای شنی ۱۷ رودخانه، به­منظور شناخت نحوه دانهبندی ذرات رسوبی بستر، نمونه­برداری شد. با توجه به ساختار بسترهای شنی، با استفاده از روشهای سطحی و حجمی و با تفکیک رسوبات در دو بخش ذرات سطح بستر و لایه مسلح نمونه­برداری­‏ها انجام شد. سپس روابط رژیم با استفاده از رگرسیون غیرخطی به­دست­آمده و تاثیر دانه‏بندی ذرات در ساختار بستر در این روابط بررسی گشت. مقایسه توان­های هندسه هیدرولیکی توسعه­یافته حاصل از مدل تحلیلی با نتایج حاصل از مطالعه صحرایی و نیز مقایسه با روابط هندسه هیدرولیکی موجود، هم­خوانی مناسبی را نشان می­دهد. در انتهامدل تخمین ابعاد پایدار با داده­های صحرایی کشور ایران مورد واسنجی قرار گرفته و به­طور متوسط خطای نسبی محاسبه عرض و عمق مقطع پر به­ترتیب ۲۶ درصد و ۲۴ درصد به­دست آمده است.

کلیدواژه ها:

تعادل ، هندسه هیدرولیکی ، تئوری های حدی ، بسترهای شنی ، روابط رژیم