بررسی بازالتهای آلکالن بلوک جوپار واقع در جنوب کرمان (استان کرمان)

در غرب بلوک جوپار سنگهای بازالتی به سن نئوژن دیده می شود که عمدتا روی سنگهای اسیدی (ریولیتی) قرار گرفته‎اند. طیف گستردهتر ترکیبات آذرین بلوک جوپار بازالت، آندزیت، داسیت و ریولیت است. سنگهای بازالتی مورد مطالعه دارای کانیهای اصلی الیوین، پلاژیوکلاز و پیروکسن هستند و بافت کلی آنها میکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری، هیالوپورفیری و گاهی اینترگرانولار است. در بررسی الگوهای عناصر کمیاب خاکی شیب عمومی تغییرات دارای روند نزولی است و نشانگر غنی شدگی این سنگها از عناصر نادر خاکی سبک و تهی شدگی از عناصر نادر خاکی سنگین است. بر پابه نمودارهای تعیین محیط تکتونو ماگمایی همه نمونههای مورد مطالعه در محدودهی جزایر کمانی ناشی از فرورانش قرار میگیرند و ویژگی محیطهای حاشیه فعال قارهای را نشان میدهند. ماگمای اولیه سنگهای مورد مطالعه از ذوب بخشی ۱-۵ درصدی یک منبع گوشتهای گارنت لرزولیتی به وجود آمدهاند. به نظر میرسد ادامه همگراییهای عربستان و اوراسیا در اواخر میو-پلیوسن سبب به هم خوردگی و آشفتگی در ترازهای حرارتی گوشته شده است. در اثر این آشفتگی حرارتی گوشته لیتوسفری با فاز باقیمانده گارنت و آهنگ ذوب بخشی کم، ذوب شده و ماگمای قلیایی منطقه مورد مطالعه را تشکیل داده است. صعود ماگمای بازی داغ و استقرار آن در پوسته سبب توسعه ذوب بخشی در این ناحیه شده و ماگمای اسیدی جوپار را به وجود آورده است. این ویژگی باعث شده است که ماگمای اسیدی و محصولات پرتابی آن ابتدا از ذوب پوسته خارج شده و سپس ماگمای بازی قلیایی فوران کند. در تحول ماگمایی سنگهای آتشفشانی جوپار فرآیند AFC نیز تاثیر داشته است.

کلیدواژه ها:

بازالت آلکالن ، گارنت لرزولیت ، حاشیه فعال قارهای ، نئوژن ، جوپار ، ایران مرکزی