سنگ‏شناسی، زمین‏شیمی و خاستگاه دایک‏های داسیتوییدی میرآباد جنوب زاهدان (جنوبخاوری ایران)

دایک‏های داسیتوییدی میرآباد، در استان سیستان و بلوچستان، در پهنه جوش‏خورده سیستان و جنوب شهر زاهدان، در نزدیکی روستای میرآباد برونزد دارند. سنگ میزبان این دایک‏ها مجموعه‏های فلیشی ائوسن و آمیزه رنگین افیولیتی کرتاسه است. ترکیب سنگ‏شناختی این دایک‏ها بیشتر داسیتوییدی است و از کانی‏های پلاژیوکلاز، کوارتز، هورنبلند و بیوتیت ساخته شده‏اند. بافت غالب این سنگها پورفیری است. این دایک‏ها مرز مشخصی با سنگ‏های میزبان نشان میدهند و گاه انکلاوهای متاپلیتی دارند. سرشت آنها کالکآلکالن و متاآلومین است و خاستگاه آذرین (I) دارند. از عنصرهای LREE و LIL غنیشدگی و از عنصرهای HREE و HFS تهیشدگی نشان میدهند. نبود آنومالی مشخص در عنصر یوروپیم، چهبسا نشاندهنده شرایط اکسیدان ماگمای سازنده آنهاست. روندهای مشابه REE و نمودارهای عنکبوتی این دایک‏ها خاستگاه یکنواخت و همانند آنها را نشان میدهد. نمودارهای تکتونوماگمایی نشاندهنده وابستگی این دایک‏ها به پهنههای ‏فرورانشی است. برپایه نمودار Ta/Yb دربرابر Th/Yb گمان می‏رود که ماگمای سازنده این دایک‏ها از گوه گوشته‏‏ای بالای تخته فرورو که معمولا تحتتاثیر سیالهای آزادشده از تخته فرورو و عنصرهای موجود در آن (مانند: سیلیسیم، پتاسیم و سدیم) قرار می‏‏گیرند، چنین ماگماهایی را پدید میآورند. پس پیدایش این دایک‏ها همزمان با ماگماتیسم و فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس بین بلوک‏های لوت و افغان روی داده است.

کلیدواژه ها:

دایک‏های داسیتوییدی ، پهنه جوش‏خورده سیستان ، برخوردی ، میرآباد ، زاهدان