ساختارشناسی اوزان رایج و وزنهای نوپدید در شعر فارسی
محل انتشار: فصلنامه متن پژوهی ادبی، دوره: 24، شماره: 86
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 481
فایل این مقاله در 35 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LTR-24-86_006
تاریخ نمایه سازی: 4 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
پژوهش حاضر به بررسی ساختار وزنهای رایج و نیز وزنهای تازهساخت در شعر کلاسیک و معاصر فارسی و نیز طبقهبندی تازهای از انواع وزنها و سپس فرمولبندی زیرشاخهها و گونههای وزنی هریک از این انواع میپردازد. پیش از این، وزنها به دو یا سه نوع و در جدیدترین تقسیمبندی به پنج نوع «متحدالارکان»، «متفقالارکان»، «متناوبالارکان»، «متشابهالارکان» و «مختلفالارکان» تقسیم شدهاند. حالآنکه اوزانی تازهساخت وجود دارد که در هیچیک از این طبقهبندیها نمیگنجند؛ برای نمونه وزن «فاعلن فاعلن فاعلن فع‖ فاعلن فع» در شعر سیمین بهبهانی. نگارنده این اوزان را به عنوان ششمین دسته از وزنهای شعر فارسی، اوزان «مستزادالارکان» نامیده است. بخش نخست نگاشته حاضر به پاسخگویی به این پرسش میپردازد که شاعران مبتکر از گذشته تا به امروز با چه شگردهایی دست به خلق اوزان تازه زدهاند و نشان داده شده است که وزنهای تازه عروضی در هر دوره از تاریخ شعر فارسی بر پایه همان وزنهای مشهور و به هشت شیوه ساخته شدهاند: ۱- کاهش، ۲- افزایش، ۳- تکرار، ۴- جابهجایی، ۵- تغییر، ۶- تلفیق، ۷- ابداع و ۸- ترکیب. در بخش دوم مقاله با توجه به نتایج بخش نخست و دقت در ساختار وزنهای رایج و اوزان تازهساخت به فرمولبندی انواع ششگانه اوزان شعر فارسی با حروف X، x، Y، y، Ẍ، Ȳ، Z، z، M پرداخته شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محمد امیر جلالی
استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :