تحلیل ساختار همبستة داستان‌های سیاوش، کیخسرو و فرود

دربارة داستان سیاوش، بیش از داستان­های دیگر شاهنامه بحث شده است؛ اما همچنان بحث و جدل‌ دربارة ساختار و ژرف‌ساخت آن ادامه دارد، به‌ویژه آنکه باید به ژرف‌ساختی از داستان دست یافت که بتواند ساختارهای متعدّد را تبیین کند. در این مقاله کوشش شده است ساختار کلان داستان سیاوش در ژرف‌ساخت‌های گوناگون تبیین شود تا از طریق آن، جایگاه و نسبت شخصیت‌های سیاوش، کیخسرو و فرود در طرح بزرگ داستان تحلیل شود. نتایج تحقیق، نقش تعیین‌کنندة چهار ژرف‌ساخت را در تکوین و روایت داستان سیاوش نشان می‌دهد. از میان آنها ژرف‌ساخت مبتنی بر اسطورة نمونة نخستین انسان از بنیادی‌ترین ژرف‌ساخت‌ها در ساختار کلان داستان سیاوش است که در تکوین ژرف‌ساخت‌های دیگر نیز نقش اساسی دارد. هر یک از این ژرف‌ساخت‌ها با ساختارهای متعدّد، جایگاه تأثیرگذاری در شکل‌گیری ساختار کلان داستان داشته‌‌‌اند. همة ساختارهای منشعب از این ژرف‌ساخت­ها‌ به ‌گونه­ای در هم تنیده‌ شده‌‌اند که به پیچیدگی ساختار داستان سیاوش انجامیده است. 

کلیدواژه ها:

سیاوش ، نمونة نخستین انسان ، آشناسازی ، آیین‌های باروری ، اژدهاکشی