متن‌شناسی نسخه‌ی خطّی حماسه‌ی قِران حبشی به روایت ابوطاهر طرسوسی

قِران حبشی، پهلوان عیّارِ یکی از حماسه‌های منثورفارسی است که توصیف شکوهمند کردارها و جهانگشایی‌های وی ،پرداخته‌ی روایت‌پرداز مبدع سده‌ی ششم، ابوطاهر طرسوسی است. پس از سمک عیّار و گردنکشان‌نامه، قِران حبشی سومین حماسه‌ی منثوری است که عنوان آن بر پایه‌ی نام عیّار برجسته‌اش نامبردار شد.این پژوهش، نخستین جستار مستقلّی است که در مورد آن انجام می‌شودوازاین رو، بایسته است در گام نخست، شش نسخه‌ی ترکی همراه با نسخه‌ی عربی منحصر به فردی از این روایت معرّفی،سپس تشریحی از نسخه‌ی فارسی نفیس و یگانه‌ی قِران حبشی همراه با چگونگی رسم‌الخطّ و ویژگی‌های دستوری آن ارایه شود. دامنه‌ی پژوهش با تعقیب حضور قِران در دیگر روایت‌ها ادامه می‌یابدتا این که نقش وی در گرشاسپ‌نامه، ابومسلم‌نامه، اسکندرنامه و روایت ملک‌قاسم و بدیع‌الزّماننمایان می‌شود. شگفتا که در این میان، ناگاه برای نخستین بار سمک عیّار در روایت دیگری حضور یافته و همراه با قِران حبشی زیر سایه‌ی عمر امیّه‌ی ضمری عیّاری می‌کنند. بخش پایانی پژوهش در روشن ساختن موضوع پر سابقه و ناشناخته‌ی دودستگی عیّاران،شاهدی دیگر در ارتباط با حضور قِران حبشی به دست داده و کار با شرحی از طرح کلّی این روایت به فرجام خود رسیده است.

کلیدواژه ها:

ابوطاهر کربزی ، قِران حبشی ، نسخه عربی ، ترکی و فارسی ، اثرپذیری دیگر روایت‌ها ، سمک عیّار