تحلیل فضایی شهر ابهر با رویكرد مدیریت بحران

آمادگي و شناخت بحران يكي از وظايف مديريت است اما از آن مهمتر، پيش بيني بحران مي باشد، چرا كه بدون پيش بيني و قدرتنگاه به آينده آن، اين بحران خواهد بود كه چون طوفاني مارا به هرسو كه خواهد مي كشناند. شهرستان ابهر به دليل موقعيتجغرافيايي خاص خود همواره مورد تهديد مخاطرات طبيعي مي باشد.در اين ميان زلزله به دليل شرايط ويژه و عدم امكان پيش بينيو شناخت دقيق آن و نيز خسارات جاني مرتبط از آن از اهميت زيادي برخوردار است. اين پژوهش به بررسي و شناخت شهر ابهرازلحاظ ميزان آسيب پذيري در برابر مخاطره طبيعي زلزله با توجه به شاخص هاي موثر پرداخته است. در اين راستا با استفاده از مدلتحلیل سلسله مراتبی (AHP)، تكميل پرسشنامه كارشناسان (17 نفر از كارشناسان) وبا نرم افزار expert choice شاخص هاي موثر وزن دهي و رتبه بندي شدند. نتايج در اين بخش نشان داد كه دسترسي به شبكه معابر با وزن نسبي 0/326 در رتبه اول قرار دارد. در نتيجه بيشترين تاثير را در آسيبپذيري در برابر زلزله را دارد. دانه بندي قطعات با وزن نسبي 0/220 رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. شاخص هاي دسترسي به پارك و فضاي سبز و دسترسي به باغات نيز به ترتيب با وزن هاي نسبي 0/166 و 0/163 به ترتيب در رتبه هاي سوم و چهارم قرار دارند. شاخص دسترسي به كاربري درماني نيز با امتياز 0/125 در رتبه پنجم قرار دارد. در ادامه ،وضعيت خطرپذيري شهر ابهر با توجه به هر يك از شاخصهاي موثر در زلزله با استفاده از نرم افزار GIS مورد تجزیه وتحليل قرار گرفت. سپس با هم پوشاني و روي هم گذاري نقشه ها و شهر ابهر در برابر مخاطره طبيعي زلزله پهنه بندي گشت. كه درپهنه بندي صورت گرفته، 20 درصد از مساحت شهر (2186490 متر مربع) را پهنه با خطر بسيار پايين، 33 درصد (3659852 مترمربع) پهنه با خطرپذيري پايين، 28 درصد ( 3183098 متر مربع) پهنه با خطرپذيري متوسط و نهايتاً آنكه 14 درصد پهنه با خطربالا و 5 درصد پهنه با خطرپذيري بسيار بالا ارزيابي شده است.. كه اين نشان از خطرپذيري متوسط شهر ابهر در برابر زلزله ميباشد. در نهايت با توجه به نقش مهم مديريت در كاهش بحران احتمالي برنامه ريزي راهبردي (استراتژيك) در جهت كاهشآسيب پذيري در برابر بحران احتمالي صورت مي پذيرد. با توجه به تاثيري كه بحران احتمالي بر جوامع بشري مي گذارد لزوم توجهبه اين مهم را در كليه سطوح برنامه ريزي مي طلبد.همچنين لزوم ايمن سازي اين ريز ساخت ها در مواجهه با بحران احتمالي بسيارمهم مي باشد.

کلیدواژه ها:

آسيب پذيري ، بلاياي طبيعي ، مديريت ، برنامه ريزي استراتژيك ، شهر ابهر