سنجش وضعیت موجود شهر طرقبه جهت توسعه درونزا با تاکید برجایگاه اراضی قهوه ای

توسعه شهری فرآیندی غیرقابل اجتناب و همواره در حال دگرگونی می باشد. یکی از این دغدغه ها ، تعیین جهات و نحوه گسترش فیزیکی شهرها برای پاسخگویی به نیازهای بالفعل و قابل پیش بینی، برای نیازهای آینده است. چرا که این امر علاوه بر سیاست های شهرسازی، مسائل اقتصادی و..بسیاری از مناطق شهری را تحت تاثیر قرار می دهد . در این راستا با توجه به محدودیت زمین برای توسعه، توسعه درونزا یکی از راهکارهای اصلی در مقابله با رشد افقی می باشد. یکی از حوزه هایی که در توسعه درونزا شهر به آن توجه می شود بهره گیری از اراضی قهوه ای شهر می باشد که ما را در رسیدن به چشم انداز توسعه شهری رهنمود میکند. ٌاراضی قهوه ای اراضی قبلا توسعه یافته صنعتی،تجاری،مسکونی متروک با آلایندگی زیست محیطی و. تعریف می شود. هدف از پژوهش، شناسایی عوامل درونی(نقاط قوت-ضعف) وعوامل بیرونی(فرصت-تهدید) تاثیرگذار جهت توسعه شهری در شهر طرقبه می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و روش، توصیفی و تحلیلی می باشد که با استفاده از اسناد کتابخانه ای ، مصاحبه کردن با 30 نفر از کارشناسان به روش دلفی، مشاهدات و برداشت های میدانی، و عکس برداری از اراضی شهری انجام شده است. که با استفاده ازنرم افزار Google Earth به جهت تطابق از وجود اراضی با لحاظ کردن تغییر و تحول این اراضی در گذر زمان و گسترش شهر طرقبه سپس در محیط نرم افزار GIS جانمایی شد. علیهذا 578 قطعه اراضی قهوه ای که شامل، اراضی درشت دانه –ریزدانه با آلودگی های بصری، زیست محیطی، جداکننده مناطق شهری، اراضی قبلا توسعه یافته صنعتی یا تجاری و اراضی بایر دارای اعیان متروک – مخروب در محیط نرم افزار شناسایی شدند. لذا با دستیابی به علل ایجاد اراضی قهوه ای در شهر طرقبه و با توجه به مطالعات میدانی و شناسایی اراضی وارد فاز تجزیه و تحلیل اطلاعات و شناخت پتانسیل ها و موانع موجود (نقاط قوت-ضعف، فرصت-تهدید) در شهر طرقبه می شویم که با روش تکنیک (SWOT) صورت می پذیرد. و با بهره گیری از این تکنیک عوامل درونی-بیرونی در قالب 4 عامل تقسیم بندی شد که مهمترین پتانسیل ها و موانع تاثیر گذار درسنجش توسعه درونزا اراضی قهوه ای در شهر طرقبه که شامل، وجود مالکیت های اراضی قهوه ای فریز شده در شهر طرقبه (اوقاف-آستان قدس رضوی-بنیاد مسکن)، عدم مشارکت سازمان های ذی ربط درگیر در شهر طرقبه و وجود سهم بالای زمین های وسیع غیر قابل طبقه بندی به عنوان آیتم های موثر در محدوده مشخص گردید. در نتیجه با توجه به اینکه سهم 80 درصدی اراضی در بافت پر شهر دارای مالکیت خصوصی و بیشتر آنها از واحدهای مسکونی با متراژ های متفاوت و پایین تشکیل شده اند ، ولی باید توجه گفت که سهم 10 درصدی اراضی قهوه ای درشت دانه بالای 5000 متر مربع که متعلق به سازمان آستان قدس رضوی و اداره اوقاف طرقبه به دلایل مختلفی نظیر، قرار گیری در بهترین نقاط شهری بالای یک هکتار که در حال حاضر به صورت فریزشده رهاشده اند و منجربه ایجاد آلودگی های بصری و زیست محیطی و .... شده اند به دنبال عدم توجه به مشارکت این سازمان ها با شهرداری و..... نقش بسزایی در عدم توسعه شهر طرقبه جهت دستیابی به طرح های تفصیلی و شهری جانمایی شده جهت توسعه درونزا ایفاء می کنند و نباید تاثیرمتولیان اینگونه اراضی را نادیده گرفت.

کلیدواژه ها:

توسعه درونزا ، دسته بندی اراضی شهری ، اراضی قهوه ای ، تکنیک SWOT ، شهرطرقبه