تاثیر فرسایش خاک و فرونشست زمین در مجاورت خطوط انتقال در دشت اشتهارد با استفاده از مطالعات رسوب شناسی و ژئوالکتریک

فرسایش خاک و فرونسشت زمین در ایران به مقوله­هایی آشنا و مخاطره­انگیز تبدیل شده­اند. به تازگی شریان­های حیاتی محیط­های شهری و بین­شهری از جمله خطوط انتقال برق سراسری با عوارض ثانویه فرسایش خاک و فرونسشت زمین مواجه شده­اند. در این تحقیق محل عبور خط انتقال برق فشار قوی و مارن­های متفاوت بالادستی در مسیر اشتهارد به بویین زهرا مورد مطالعه رسوب­شناسی و ژئوالکتریک قرار گرفته است. آزمایش­های دانه­بندی غربال و هیدرومتری، کلسیمتری، هدایت الکتریکی، حدود آتربرگ، تعیین عناصر و تشخیص نوع کانی­های رسی انجام شد. پدیده­های فرسایش خاک منطقه عبارتند از: ورقه­ای، شیاری، آبراهه­ای و خندقی که در مارن­های قرمز بالایی و کواترنر دیده می­شوند. مارن‌ها دارای خصوصیاتی از جمله فرسایش‌پذیری بالا، دارای سیلت فراوان، غیرچسبنده، کاتیون­های آلکالی و آنیون­های محلول هستند. نتایج نشان داده­اند که یک لایه سیلتی به ضخامت حدود یک متر در زیرلایه سطحی متشکل از رس متراکم مونتموریلونیتی و در روی لایه ماسه رسی قرار داشته و بدلیل فرسایش­پذیری بالا باعث ایجاد تونل­ها و خندق­های بزرگی شده­اند که به سمت دکل­های برق پیشروی نموده­اند. مطالعات ژئوالکتریک علاوه بر نمایش گسترش این لایه در منطقه، لایه­های ماسه­ای در اعماق حدود 45متر به پایین را نیز نشان داد. علت اصلی فرونسشت زمین در این منطقه برداشت بیش از حد آب­های زیرزمینی توسط مجمتع فولاد می­باشد که به ترک­های سطح زمین ناشی از فرسایش خاک پیوسته است. مطالعات ژئوالکتریک علاوه بر اندازه ذرات خاک، موقعیت حفرات زیرزمینی، لایه میانی سیلتی و مرطوب را نشان داده است که به فرسایش حساس می­باشد. 

کلیدواژه ها:

رسوب ، فرسایش ، شریان های حیاتی ، ژئوالکتریک ، اشتهارد