تحلیل روند سیلاب های حداکثر در حوضه کرخه

سیلاب و خشکسالی دو پدیده فرینی هستند که با فراوانی‌های گوناگون همواره در مناطق جهان رخ خواهند داد. رخداد پدیده‌های فرین اقلیمی از چالش‌های اخیر در جهان هست. رودخانه کرخه یکی از رودخانه‌های سیلابی غرب ایران است که در مواقع سیلابی خسارات انسانی و زیربنایی هنگفتی ایجاد می‌نماید. آشکار سازی و تحلیل روند سیلاب در حوضه کرخه طی دوره آماری 98 - 1337 بر روی داده‌های بارش 48 ایستگاه و داده های روزانه ایستگاه جلوگیر ماژین با روش های پارامتری(خط رگرسیون) و ناپارامتری(آزمون من – کندال و زنجیره مارکف انجام گرفت. تحلیل خشکسالی نشان داد که این حوضه دارای یک خشکسالی شدید با دوره تداوم 10 ساله بوده که تاثیرات کاهشی زیادی بر آبدهی و رخداد سیلاب‌های منطقه داشته است(1394 - 1384). علاوه بر آن یافته‌های تکرار پذیری بارش‌ها با مدل زنجیره مارکف نشان داد که رخداد خشکسالی‌ها در حوضه کرخه همواره دارای احتمال وقوع بالاتری نسبت به سایر رخداد‌ها دارد. با اینکه بارش‌های سالانه دارای روند کاهشی بوده اما بارش‌های حداکثر روزانه در بیشتر سطح حوضه دارای روند افزایشی هستند. یافته های تحلیل روند سیلاب‌ها نشان داد که فراوانی رخداد سیلاب‌ها دارای دو دوره متفاوت با بیشترین رخداد (70 - 1337)(22 مورد در سال 1348 و 15 مورد 1351) و رخداد کمتر (98 - 1371) است اما آنچه اهمیت دارد رخداد سیلاب‌ها با بزرگی بیشتر و رخدادهای برای اولین بار در دوره دوم است. به نحوی که سیلاب‌های با دبی لحظه ای بیش از5000 و 9000 متر مکعب در دوره دوم رخ داده‌اند. از نتایج دیگر این تحقیق جابجای زمان رخداد سیلاب‌ها می‌باشد به گونه ای که تا سال 1371 از 64 سیلاب رخ داده 53 مورد آن در فروردین ماه است حال آنکه سیلاب‌های بعد از 1371 در دهه 80-1371 یک ماه زودتر در اسفندماه، 90-1380 در بهمن ماه و در دهه سوم در دی ماه رخ داده‌اند.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، تحلیل روند ، آزمون من – کندال ، حوضه کرخه