تأثیر اندازه و عمق جایگذاری بقایای گیاهی بر دینامیک کربن و نیتروژن آلی

به­منظور بررسی تآثیر اندازه و عمق جایگذاری بقایای گیاهی بر دینامیک کربن و نیتروژن آلی، آزمایشی به­صورت کرت­های دوبار خرد شده در سه تکرار و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در مزرعه روی بقایای گندم (Triticum aestivum L.) به­روش کیف کلش اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل مدت زمان خوابانیدن بقایای گیاهی در چهار سطح (1، 2، 3 و 4 ماه)، عمق جایگذاری بقایای گیاهی در چهار سطح (5، 15، 30 و 45 سانتی­متر) و اندازه بقایای گیاهی در سه سطح (2/0 تا 5/0، 1 تا 2 و 5 تا 10 سانتی­متر) بودند که به­ترتیب در کرت­های اصلی، فرعی و فرعی- فرعی قرار داده شدند. پس از سپری شدن فواصل زمانی خوابانیدن، کیف­های کلش از خاک خارج و پس از اندازه­گیری وزن بقایای گیاهی باقی­مانده در آن­ها میزان کربن آلی نیتروژن کل بقایا اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار هدر رفت کربن و نیتروژن آلی چهار ماه پس از خوابانیدن، زمانی­که بقایای گیاهی گندم با اندازه 2/0 تا 5/0 سانتی­متری در عمق 30 سانتی­متری خاک جایگذاری شدند اتفاق افتاد. در مقابل کمترین مقدار هدر رفت کربن و نیتروژن آلی یک ماه پس از خوابانیدن، زمانی­که بقایای گیاهی گندم با اندازه 5 تا 10 سانتی­متری در عمق پنج سانتی­متری خاک جایگذاری شدند صورت پذیرفت. در این آزمایش 73/49 تا 07/54 درصد از کربن آلی و 48/34 تا 78/39 درصد از نیتروژن آلی بقایای گندم در یک دوره چهار ماهه وقتی بقایای گیاهی گندم به­ترتیب در عمق 5 و 30 سانتی­متری خاک جایگذاری شدند تلف گردید. از نتایج چنین استنباط می­شود زمانی­که کمبود رطوبت خاک عامل محدود­کننده برای تجزیه بقایای گیاهی است، افزایش عمق جایگذاری بقایا با قرار دادن بقایا در لایه مرطوب خاک باعث افزایش سرعت معدنی شدن کربن و نیتروژن آلی می­شود. همچنین خرد کردن بقایای گیاهی با افزایش سطح ویژه و سطح تماس بقایا با خاک، باعث افزایش سرعت تجزیه بقایا می­شود.

کلیدواژه ها:

اندازه بقایای گیاهی ، عمق جایگذاری بقایای گیاهی ، دینامیک کربن و نیتروژن آلی