نظام حقوقی حاکم بر کنترل اجتماعات در پرتو پلیس قانون‌مدار

زمینه و هدف: کنترل مطلوب اجتماعات توسط پلیس به‌عنوان اصلی‌ترین نهاد تامین‌کننده نظم عمومی، از دغدغه‌های مهم و چالش‌برانگیز محافل پلیسی و امنیتی است؛ زیرا «صیانتِ بدون ضابطه از نظم عمومی» از سوی پلیس، احتمال سوء استفاده و «اِعمال بی‌قیدوشرط آزادی اجتماعات» از سوی شهروندان، احتمال هرج‌ومرج را به ذهن متبادر می‌سازد. در این زمینه هرچند پژوهش‌هایی انجام شده است اما با این رویکرد که، چگونه عملکرد پلیس در کنترل اجتماعات می‌تواند موجب بازگشت نظم عمومی یا مبدل شدن یک تجمع مسالمت‌آمیز و فاقد وصف مجرمانه به یک تظاهرات خشونت‌آمیز، شورش و حتی قیام علیه حکومت شود، پژوهشی صورت نگرفته است. بنابراین با تمرکز بر مفهوم حاکمیت قانون و با هدف تبیین نظام حقوقی حاکم بر کنترل اجتماعات در پرتو پلیس قانون‌مدار به موضوع پرداخته شده است. روش: روش این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع، توصیفی- تحلیلی است. داده‌های لازم با استفاده از منابع کتابخانه‌ای (اسنادی) نظیر کتب حقوقی؛ مجله‌های علمی، رساله‌ها، پایان‌نامه‌ها و قوانین و مقررات جاری ایران و سایر کشورها گردآوری شده و درنهایت با بهره‌گیری از نتایج حاصل از پژوهش‌های مختلف به ارائه مدل مطلوب برای کنترل اجتماعات توسط پلیس پرداخته است. یافته‌ها و نتایج: نتایج پژوهش نشان می‌دهد پلیس با اختیارهای زیادی که در زمینه کنترل اجتماعات (اعم از قانونی، غیرقانونی، مسالمت‌آمیز و خشونت‌آمیز) دارد، مکلف است با تفکیک دو وضعیت عادی و اضطراری؛ در مرحله پیش از برگزاری (اعلام قبلی، کسب مجوز قبلی)، در حین برگزاری (کنترل و تامین نظم عمومی) و اختتام (مقابله و پراکنده‌سازی) اجتماعات در چارچوب قانون اقدام کند.

کلیدواژه ها:

کنترل اجتماعات ، آزادی اجتماعات ، پلیس قانون‌مدار ، نظام حقوقی ، نظم عمومی